Van der Kolk: 'Ik weet niet of het goed is dat de Berlijnse muur is gevallen'

Bessel van der Kolk is een beetje een eigenaardige psychiater met een gigantische reputatie. De inmiddels 80-jarige trauma-expert schroomt het niet om zich aan nieuwe dingen te wagen in de psychiatrie. Ook al is het niet 'evidence based'. Als het werkt, dan werkt het, is het motto van Van der Kolk.

Maar in zijn boek Traumasporen (2014) legt hij uit dat bijvoorbeeld op het gebied van onderzoek naar EEG de ontwikkelingen stil zijn komen te vallen omdat in de jaren tachtig en negentig de farmacie zo'n grote sprong maakte. De pillenhausse heeft volgens Van der Kolk nuttige stromingen naar de achtergrond doen verschuiven.

Er is een te grote obsessie voor pillen in de Verenigde Staten en Europa. Dit is de keerzijde van het kapitalisme, er moet geld verdiend worden. Van der Kolk is eigenlijk geen voorstander van het kapitalisme. 'Ik ben er niet zeker van of de val van de Berlijnse muur wel het beste is wat ons is overkomen', zegt Van der Kolk brutaal in een interview met The Guardian uit 2021.

MDMA

De trauma-expert schroomt het niet om onbewezen middelen in te zetten. Zo heeft hij zelf ook al eens MDMA geprobeerd. 'De laatste keer dat ik MDMA heb geprobeerd ervaarde ik hoe ik me als kind heb gevoeld. Het was erg pijnlijk om eerlijk te zijn. Maar het voornaamste effect was dat ik heel veel compassie voelde voor het kind dat ik was. Ik voelde zoveel liefde voor dat kind dat zoveel had geleden met ziekte en moeite had met ademhaling en hongerig was ', aldus Van der Kolk, die verwijst naar zijn jonge jaren die in de Tweede Wereldoorlog waren.

Hechtingstheorie

Van der Kolk is een groot voorstander van de hechtingstheorie van John Bowlby. Hij schrijft in zijn boek dan ook dat latere trauma's veelal minder effect hebben dan jeugdtrauma's. Dit komt omdat de hechting dan niet goed is geweest tussen het kind en de ouders.

Bowlby is Van der Kolk altijd bijgebleven. 'Ik kende hem ook persoonlijk', zegt Van der Kolk in het interview. 'Hij hield niet zo van mij, hij vond me te impulsief. Maar ik vond hem fantastisch. De meeste van mijn collega's hebben Bowlby niet gelezen. In psychiatrie praten de meeste mensen niet zoveel over hechting', legt hij uit.

Dat is opmerkelijk, want in zijn boek stelt hij dat er duidelijk verbanden zijn tussen de mate van trauma en de mate van hechting. Ook zag Van der Kolk dit bij een bekende wetenschapper. 'Isaac Newton was één van de meest misbruikte en verlaten kinderen ooit. En toen vond hij de wiskunde uit', aldus de psychiater in het interview.