Elmer Hendrix, oprichter van het Instituut voor Systemisch Werk en schrijver van boeken, was te gast bij Giel Beelen in de podcast Kukuru en sprak onder andere over onze invloeden op onze waarneming. Daarmee wil hij zeggen dat een waarneming eigenlijk nooit de waarheid is.
Wij zetten zelf een lens voor wat we zien, daarmee wordt subjectiviteit gemixed met de waarneming. 'Wij zijn een soort filter, een soort scherm of lens. De hele persoon met mijn zintuigen is eigenlijk al de eerste filter van de werkelijkheid. We kunnen niks direct waarnemen, alleen via mijn zintuigen. Maar die gaan via mijn hersenen.'
Verder heeft iedereen nog een eigen rugzak mee uit het verleden dat de waarneming kan beïnvloeden. 'Dan heb je nog een soort filterlaag met de trauma's die je hebt opgelopen wel of niet in de baarmoeder. Vervolgens heb je nog de conditionering uit de kindertijd die je hebt meegekregen: 'Zo doen wij het hier'. Alle veronderstellingen en ideeën die je hebt opgebouwd in je leven zijn eigenlijk filters die de bewustzijn die waarneemt behoorlijk vertroebelen.'
'Hij vervolgt: 'Met die waarnemingen projecteer de werkelijkheid, met andere woorden: Je ziet wel wat er niet is, en niet wat er wel is', maakt Hendrix het filosofisch. 'En dat noemen we dan realiteit', lacht Hendrix. 'I rest my case.'
Deze visie wordt ook deels ondersteunt door boeddhisme. Daar wordt gezegd dat je emotie die je op dat moment voelt voor 80 procent je waarneming beïnvloed. In die zin zeggen zij ook dat je als subject beïnvloedt dat je uiteindelijk voor waarneming gaat zien.
Iets later in de podcast gaat Hendrix nog een stap verder. Dan stelt hij dat je intuïtie eigenlijk ook niet altijd kan vertrouwen. Dit heeft soortgelijke redenen. Het kan zijn dat je conditionering uit je kindertijd je intuïtie beïnvloedt. De vraag is dat ook is die intuïtie wel altijd helemaal zuiver?
'Els van Steijn, bekend van familieopstellingen, had hier in in de podcast ook haar kanttekeningen geuit bij intuïtie', zegt Beelen in de podcast. 'Je moet i.v.m. conditionering op zijn minst je intuïtie bevragen', voegt Hendrix toe. Hij geeft als voorbeeld dat als je vroeger gepest bent door een meisje met rood haar, je de rest van je leven bijvoorbeeld roodharigen niet zou vertrouwen. 'Ik vraag dit ook bij mensen in mijn opleiding, hoe weet je dat je gevoel klopt? We zijn wat dat betreft luie wezens.'
Lees het artikel op de mobiele website