Erik Erikson heeft in het tweede gedeelte van de twintigste eeuw acht fasen gefabriceerd voor de ontwikkeling van een persoon. Iedere fase moet positief worden afgesloten om succesvol naar de volgende fase te gaan.
Als dit niet het geval is, dan worden verwondingen meegenomen naar de volgende fase. Bijvoorbeeld, als een baby de peuterfase (autonomie versus schaamte en twijfels) met meer vertrouwen dan wantrouwen in komt, dan draagt diegene het gevoel van hoop mee in de volgende levensfasen. De hoop is gecreëerd in de baby-fase.
Fase 1: In deze fase gaat het om de existentiële vraag of de baby de wereld kan vertrouwen. Er wordt of vertrouwen gecreëerd of geen vertrouwen in de wereld. Deze fase is van 0 tot 1 jaar.
Fase 2: In de peuterfase leert de peuter om of autonoom te zijn of komt het terecht in gevoelens van schaamte en twijfel. De peuter leert van de ouder of het 'OK' is om zichzelf te zijn en geen schaamtegevoelens te hebben. Deze fase is van 1 tot en met 3 jaar.
Fase 3: In de vroege jeugdfase ontwikkelt de kleuter zich tot iemand die initiatief kan nemen of niet. Het kleintje vraagt zich af of het 'OK' is om initiatieven te nemen of niet. Wordt de kleine iemand met initiatieven of blijft hij achter met veelal schuldgevoelens? Deze fase is van 3 tot en met 6 jaar.
De fasen 4 tot en met 8 zijn eigenlijk psychologisch minder interessant, omdat dan de persoon al is gevormd. In de jaren tot en met negentien jaar draait het volgens Erikson vooral om vertrouwen in jezelf en wat je wel of niet kunt in de wereld. In de fase erna, van twintig tot 44 jaar, speelt liefde en intimiteit een grote rol.
Vervolgens schakelen mensen doorgaans over naar een fase van zorg van 44 tot en met 64 jaar oud. De existentiële vraag die erbij hoort is of je wel nuttig kunt zijn. De laatste fase, 65 jaar en ouder, draait volgens Erikson om wijsheid en kan ook een reflectieve periode zijn waarbij er nog wanhoop ontstaat om wat niet is bereikt of ervaren.
Een vorm van kritiek op het model van Erikson is dat het van origine is gemaakt voor witte mannen uit Europa en Amerika. Is het wel op iedereen van toepassing? En gelden deze fasen ook voor vrouwen? Ook zou er te weinig onderbouwing zijn waarom sommige fasen nu precies die jaren omvatten.
Lees het artikel op de mobiele website