John Bradshaw gebruikt graag de term toxische schaamte voor mensen die een diep gevoel van tekort schieten in zichzelf voelen. Onlangs was dit goed zichtbaar bij een boer in het programma Boer zoekt vrouw. Hij durfde geen verbinding aan te gaan met de vrouwen en moest huilen. Deze man 'had het gevoel dat andere mannen altijd beter zijn dan hem'.
Hij snapt niet waarom vrouwen voor hem zouden kiezen. Deze zelfhaat valt onder toxische schaamte, een diepgeworteld gevoel van minderwaardigheid dat er in de kindertijd is ingeslopen. In het boek Healing the shame that binds you geeft Bradshaw, in 2016 overleden, meerdere voorbeelden van waar mensen met toxische schaamte tegenaan lopen.
Het gebrek aan zelfvertrouwen compenseren ze vaak door of grootheidswaan te hebben of door juist zelfzelf helemaal onderuit te halen, wat neigt naar depressie. Daar tussenin, wat hij healthy shame noemt, bestaat niet voor ze. 'In mijn grootsheid was ik of een supermens (exceptioneel) of een niet mens (wormachtig)'; schrijft Bradshaw.
Ook bekent hij dat hij zelf een vorm van mateloosheid had en verslaving, iets wat voormalig psychiater Bram Bakker ook vaak bij zichzelf herkent. Bradshaw ging eerst drinken, nadat hij daarvan was afgekickt, ging hij maar mateloos werken, maar ook dat was een verslaving en moest hij zien af te wenden.
Tot slot hebben mensen met toxische schaamte ook vaak moeite met echte verbindingen aan gaan met andere mensen. Dit is overigens wel nodig, zo zegt Bradshaw. Want omdat de beschadiging is gecreëerd door andere mensen (vaak de ouders in de kindertijd), zijn er ook mensen nodig om het vertrouwen weer te herstellen.
'Misschien wel de grootste wond van beschaamde mensen is de onkunde om intiem te kunnen zijn een relatie', stelt Bradshaw. 'Om een valse zelf te hebben, zich altijd te verstoppen en geheimen bewaren, houdt iedere vorm van openheid en eerlijkheid tegen in een relatie. Zoals ik al eerder heb gezegd, beschaamde mensen zoeken ook altijd beschaamde mensen op. Hockeyers chillen ook meestal niet met professionele bridge spelers. Ze kennen elkaars regels niet, we zijn geneigd dezelfde mensen te zoeken met dezelfde regels.'
Lees het artikel op de mobiele website