Zelfreflectie | Is jaloezie onprettig of juist motiverend?

Ik ben heel tevreden met mijn leven, maar ik ben met vlagen ook erg ontevreden. Dan is er sprake van een gevalletje groener gras bij de buren. Dat vind ik naar, want ik voel me jaloers en dat is geen fijn gevoel. Emmeke Bos (Quest Psychologie, 2019) schreef het artikel 'Jaloers? Mooi!", waarin ze uitlegt dat dit vervelende gevoel nut heeft. Ik ben benieuwd wat Emmeke Bos schrijft over de motiverende kant van jaloezie.

Bos zegt dat Japanse onderzoekers 19 studenten vroegen om zich een scenario voor te stellen waarbij ze minder goed in iets waren dan een medestudent terwijl ze onder de hersen ­scanner lagen. Op de scans was te zien dat bij hen het hersengebied dat betrokken is bij pijn en conflict oplichtte. Daarnaast worden we ook onaardiger en minder loyaal als we jaloers zijn. En uit onderzoek aan de Gebze Technische Universiteit in Turkije onder 111 werknemers blijkt dat jaloerse collega’s minder behulpzaam zijn en zij sneller een nieuwe baan zoeken. Jaloezie wordt niet als deugd ervaren en uitspreken dat je jaloers bent wordt ervaren als ondankbaar.

So far herkenbaar. Het voelt inderdaad pijnlijk als ik me jaloers voel en ook ik ervaar het niet als deugd en wel als ondankbaar. Hoe kan jaloezie dan motiverend werken? Uit haar artikel haal ik twee inzichten die ik hier wil delen.

- Jaloezie laat zien wat je belangrijk vindt
Bos citeert sociaal psycholoog en jaloezieonderzoeker Niels van de Ven van Tilburg University:

‘Jaloezie is geen fijn gevoel, maar als je iets wil bereiken is jaloezie wel weer goed. Jaloezie laat zien wat je belangrijk vindt. En het kan je motiveren om harder te gaan werken. Als we jaloers zijn, iemand benijden of afgunstig worden, is er blijkbaar iets aan de hand. We willen iets, maar we hebben het niet. Of we hebben iets, maar we zijn bang om het kwijt te raken aan de ander. Onze jaloerse gevoelens motiveren ons daar wat aan te doen.'

Dat klinkt voor mij als rake taal: we willen iets, maar we hebben het niet. Voor mij zit dat ook in eigenschappen. Ik kan bijvoorbeeld jaloers zijn op iemand die heel oordeelvrij of zorgeloos in het leven staat. Ik observeer en zie veel, wat een kracht is, maar waardoor ik snel een oordeel heb. En omdat ik veel analyseer en nadenk, zie ik de mogelijke consequenties en kan ik me onnodig druk maken. Jaloezie motiveert mij dus om mijzelf en mijn kwaliteiten meer te omarmen. Weten dat iedereen anders is en de ander accepteren, gaat dus niet alleen om de minder mooie kanten van iemand, maar juist ook om de mooie kanten. Kanten die in mij minder ontwikkeld zijn. Vroeger zou ik een veranderbehoefte in mezelf gevoeld hebben. Dan had ik de kwaliteiten van de ander waarop ik jaloers was ook willen ontwikkelen. Nu voel ik me vooral dankbaar dat ik steun kan voelen bij de ander als ik zijn of haar kwaliteit nodig heb als ik me weer eens druk maak.

- Doe je nog wel het juiste?
Volgens Van de Ven is het goed om dit in je achterhoofd te houden:

De eerstvolgende keer dat je jaloers op iemand bent. ‘Vraag je altijd af of die ander het niet ook verdiend heeft.’ En blijft het toch steken dat je vriendin haar baan opgezegd heeft en nu lekker de wereld rondreist? Misschien schuilt er dan in jou ook wel een wereldreiziger. Tijd om je af te vragen of je nog wel op de juiste plek zit.

Jaloezie kan mij dus het inzicht geven dat ik een andere weg in mag slaan. Ik kan me herinneren dat ik een paar maanden in India was en met een rotgevoel bij mijn werk op vakantie ging. Tijdens mijn yoga opleiding waren er allemaal mensen die bijzondere dingen deden. Een aantal waren al jaren op reis en steeds wat aan het werken overal, anderen gaven allerlei yogaretreats en deden dat vol overgave en weer anderen hadden hun baan opgezegd en nog geen idee wat ze zouden gaan doen na de opleiding. Ik voelde jaloezie, want wat zij deden, deed ik alleen nog in mijn dromen. Na de yoga opleiding nam ik de tijd om deze dromen beter te bekijken. Uiteindelijk kreeg ik het inzicht te stoppen met werken en de tijd te nemen om te onderzoeken wat ik wil.

Nu doe ik precies wat ik leuk vind. Ik coach, geef les, schrijf artikelen en start straks in een nieuwe baan waar ik mijn ervaring als psychiatrisch begeleider kan combineren met mijn werk als coach. Waarbij ik laagdrempelig zorg en ondersteuning kan aanbieden. En ik geloof ook dat ik, omdat ik stopte met wat mij belemmerde én ruimte zocht om te ontdekken, de liefde van mijn leven getroffen heb.

(Foto: Me by Jippster Photography, volg haar op instagram)