ASMR: Wat is het precies en waarom worden zoveel mensen er ontspannen van?

ASMR (Autonomous Sensory Meridian Response) is al jaren populair, vooral op platformen als YouTube. ASMR verwijst naar een aangename tinteling die sommige mensen voelen als reactie op stimuli zoals zachte geluiden, lichte aanraking en persoonlijke aandacht. Maar wat is het nu precies? En waarom vinden sommige mensen het zo fijn en anderen zo vervelend om aan te horen? Psychology Today zocht het uit.

Inmiddels is de populariteit moeilijk te ontkennen: ASMR ‘YouTubers’ trekken maandelijks miljoenen kijkers en hun reacties staan vol met mensen die vertellen over hoe de video's hen helpen te ontspannen, zich te concentreren, of in slaap te vallen. De ASMR video’s variëren enorm; er zijn bijvoorbeeld video’s van mensen die hun planner invullen, hun nagels doen, een massage geven of zacht fluisterend een verhaal vertellen.

Verhoogde hersenactiviteit 

Onderzoeker Bryson Lochte begon zich af te vragen hoe deze triggers de hersenen beïnvloeden. Als proefproject zocht Lochte tien proefpersonen aan die meldden gevoelig te zijn voor ASMR om MRI-scans van de hersenen te ondergaan terwijl ze naar ASMR-video's keken. Na analyse van de gegevens vond Lochte verhoogde activiteit in hersengebieden die geassocieerd worden met beloning en emotionele opwinding.

Hij vond ook patronen die in verband worden gebracht met groepsverzorging en muzikale frisson - het kippenvel dat sommigen voelen wanneer ze naar muziek luisteren. Lochte's onderzoek zou het eerste zijn dat activering van specifieke hersengebieden in verband brengt met ASMR. Het onderzoek werd uiteindelijk vijf jaar later gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Bioimpacts.

ASMR en meditatie

Dr. Stephen D. Smith is universitair hoofddocent aan het Departement Psychologie van de Universiteit van Winnipeg en deed met zijn lab ook onderzoek naar ASMR. Zijn lab is een van de weinige in de wereld die de wetenschappelijke onderbouwing van ASMR bestuderen. Technisch gezien bestudeert het Smith Lab hoe ruggenmerg neuronen reageren op emoties, maar zijn financieringsbronnen stellen het laboratorium in staat om eventuele resterende fondsen te gebruiken om zich in nieuwe zaken te verdiepen.

Hoewel ASMR meer een nevenproject is, zijn de bijdragen van het Smith Lab op dit gebied - waaronder het vinden van overeenkomsten in elektrische hersenactiviteit tussen ASMR en meditatie en het isoleren van persoonlijkheidskenmerken die gemeenschappelijk zijn voor mensen die ASMR ervaren - aanzienlijk geweest omdat er momenteel maar weinig mensen aan werken.

Mentale gezondheidsbehandelingen 

Smith was voorzichtig optimistisch over de potentiële rol van ASMR bij de behandeling van geestelijke gezondheid. Hij begreep waarom sommigen hopen - ten onrechte - dat ASMR zou kunnen dienen als vervanging voor therapie. Ondanks dat ASMR kan helpen bij ontspannen en slapen, is het geen vervanging voor therapie volgens Smith.

‘Het probleem is dat veel psychologische stoornissen te maken hebben met zelfvernietigende gedachteprocessen die niet volledig kunnen worden verholpen door ontspanning. Een therapeut zal deze mensen cognitieve strategieën aanleren om deze negatieve gedachtepatronen te verminderen. Dit veranderen van gedachtepatronen is hard werken. Het kost ook tijd (en geld voor therapie).’ Maar dat het een belangrijk hulpmiddel kan zijn, ontkent hij zeker niet.

Allebei de onderzoekers zijn van mening dat het belangrijk is dat er meer onderzoek komt naar ASMR, omdat het daadwerkelijk ingezet zou kunnen worden in de (mentale) gezondheidszorg. Dat er nu nog niet veel onderzoek naar gedaan wordt, heeft volgens Smith vooral te maken met de naam, en dat is gewoonweg zonde. ‘Het wordt door wetenschappers niet serieus genomen, omdat ‘ASMR’ onnauwkeurig is en het klinkt als iets dat te maken zou moeten hebben met genezende kristallen of aromatherapie. Maar, honderdduizenden mensen ervaren het zintuiglijk-emotionele fenomeen, dus ik denk dat het de moeite waard is om het te bestuderen’, legt hij uit. En dat is ook wat beiden onderzoekers blijven doen.

(Foto: Pexels/Karolina Grabowska)