Blog | Hoe de kinderlijke volwassene nog steeds diepe gevoelens uit de jeugd met zich mee draagt

Het is fascinerend en treurig om te zien hoe groot het 'spons-vermogen' is van het kind. Trauma-expert Gabor Maté noemt een kind ook wel narcistisch. Dit omdat het 'alles op zichzelf betrekt'. Dat wil zeggen, alles waar het van op (onterecht) wordt aangesproken, betrekt het kind op zichzelf. Deze gevolgen voor de rest van je leven zijn desastreus.

Dat wil zeggen, dat wanneer dingen tegen gaan zitten in je leven, je dit altijd op jezelf zal betrekken. Je slaagt niet in het werk, je vindt niet de juiste vrienden, geen partner etc. Wie krijgt er onbewust schuld? Jezelf! De blauwdruk die in de eerste jaren is opgeslagen in het kind is gigantisch de rest van je leven. Maar om dat helder te hebben en te blijven houden is cruciaal voor een gezonde relatie met jezelf.

Dit is de reden waarom kinderen wiens gevoelens niet serieus worden genomen, dit op zichzelf betrekken. Mijn gevoelens mogen er niet zijn? Oh, dus ik ben niet goed genoeg. Diepgewortelde overtuigingen van er niet mogen zijn. Hetzelfde kan gelden voor ouders die gaan scheiden etc. Er zijn veel voorbeelden waarbij het kind de schuld op zich neemt. Zelfs bij verkrachtingen kan er een bewustzijn ontstaan waarbij de overtuiging is dat het je eigen schuld is dat het je is overkomen.

De gevolgen zijn rampzalig voor de rest van je leven. Gaby Stroecken en Rien Verdult vertellen in de 'Mythe van de gelukkige kindertijd' dat hetzelfde overkomt bij foetussen in de baarmoeder. Er zijn verschillende soorten pre-natale trauma's, waarbij vergiftiging via de navelstreng er één is. De stress en negatieve stoffen die de foetus met zich mee krijgt, kan hem of haar het gevoel geven dat ze er niet mag zijn. Dit kan levenslange consequenties hebben.

Salvador Dali en Vincent van Gogh

Ook zijn kinderen die als vervanging van eerdere overleden broertjes of zusjes worden geboren behoorlijk de klos. Eerder op deze site zijn ze al Elvis-kinderen genoemd. Stroeken en Verdult beschrijven in het boek voorbeelden van bekende schilders als Salvador Dali en Vincent van Gogh die 'vervangkinderen' van eerdere overleven broertjes of zusjes zijn. Ze hebben hun hele leven onder die last geleden.

Salvador Dali: 'Op mijn zevende is mijn broer aan een hersenvliesontsteking overleden, drie jaar voor mijn geboorte...(). De wanhoop van mijn ouders werd slechts gesust door mijn geboorte, maar hun verdriet woekerde verder in elke cel van hun lichaam. In de schoot van mijn moeder kon ik al hun angst aanvoelen. Mijn foetus dobberde in een helse placenta..(). Haar angst verliet mij nooit (Sabbadini, 1990).'

Bij Vincent van Gogh gebeurde hetzelfde. Hij moest ook een overleden broertje vervangen, de rest van zijn leven vocht Van Gogh tegen de onzekerheid die dat met zich meebracht. 'Van Gogh werd perfectionist omdat hij moest optornen tegen de idealisering van de dode Vincent (zijn overleden broer met dezelfde naam), een strijd die hij nooit kon winnen. Uiteindelijk, als vanzelfsprekend, pleegde hij zelfmoord, slechts enkele maanden na de geboorte van de nog andere Vincent, de zoon van zijn broer Theo', schrijven Stroecken en Verdult.

Kinderen in ongelukkige relaties

Tot slot gebeurt hetzelfde bij kinderen wiens ouders maar een kind nemen om de relatie te redden. Die kinderen worden niet uit liefde geboren, maar uit een tekort. Vanaf jongs af aan hebben ze al de opdracht om in dienst te staan van anderen, namelijk hun ouders gelukkig maken. Op latere leeftijd 'kan het kind het nooit goed doen voor beide ouders', die verschillende zienswijzen zullen hebben. 'Het zal altijd tekort schieten ten opzichte van één van de twee. Schuld overvalt hem omdat hij steeds boodschap krijgt dat hij faalt'. In het slechtste geval keert de woede in zichzelf en wordt hij depressief op latere leeftijd.

Samengevat leidt dus niet alleen emotionele verwaarlozing of een scheiding van ouders tot diepe onzekerheid in het kind, maar ook prenatale trauma's hebben werking op het kinderlijke volwassene voor de rest van zijn leven. Het is aan de volwassene om te achterhalen waar eventuele onzekerheden vandaan komen, er op in te zoomen, door de pijn heen te gaan en het te laten voor bij wat het is. Iets dat niet bij het kind zelf heeft gehoord, maar dat hem (onbewust) is opgedrongen. Je bent niet minderwaardig, het is je aangereikt en het kind kon niet anders dan de schuld op zich nemen. Vanwege een gebrek aan bewustzijn, afweer of omdat het niet anders kon dan zijn of haar ouders tevreden te stellen om te overleven. Zonder opvoeders 'ga je dood als kind'. dus het kind móest wel de schuld op zich nemen.