Blog | Is het zien van de werkelijkheid gelijk aan het residu na het verwijderen van afweermechanismen?

In het boeddhisme wordt vaker gesteld dat negatieve emoties en ego voorkomt dat we de werkelijkheid zien. Er zijn boeddhisten die zeggen dat 80 procent van het zicht wordt belemmerd door emoties. Oftewel, als je boos bent of een andere sterke emotie hebt, dan vertroebelt dit voor 80 procent je zicht op de werkelijkheid.

Sogyal Rinpoche, inmiddels overleden, schreef in het boek Dagend Inzicht, het volgende: 'Bij de meesten van ons versluieren karma en negatieve emoties het vermogen om onze eigen intrinsieke natuur en de natuur van de werkelijkheid te zien. Als gevolg daarvan klampen wij ons vast aan geluk en lijden alsof zij werkelijk bestaat, en handelend vanuit deze illusie blijven we de kiemen leggen voor een volgend leven.'

In de psychologie worden mensen bij een goede therapie grotendeels bewust gemaakt van hun afweermechanismen die zij hebben opgebouwd als bescherming tegen de pijn die zij als klein kind niet konden ondergaan. Dit kan bijvoorbeeld depressie zijn, maar ook verslavingen of zelfs vormen van extreme trots of arrogantie.

De laatste jaren raak ik er steeds meer van overtuigd dat als we er middels psychotherapie in slagen deze afweermechanismen te ontmantelen en ervoor zorgen dat het ego niet onnodig groot is, we slechts als energiebron over blijven die af en toe een beetje oplaait een meer niet. Een energiebron die soms geraakt wordt, wat energie kwijt raakt en weer in normale toestand schiet. Hier hoort geen vastklampen aan identiteit meer bij, maar gewoon een persoon die zich beweegt in de wereld en daar soms op reageert. Dat is alles, meer moet je er waarschijnlijk ook niet van maken.

Ik vermoed dat deze energiebron die overblijft, hetzelfde is als waar Sogyal Rinpoche in bovenstaande quote op doelt. Het karma zit namelijk in de afweermechanismen die zijn ontstaan en de negatieve emoties. Voor veel mensen zou wat meer afstand doen van deze identiteit een grote stap zijn. Maar het kan ontzettend veel onnodig lijden voorkomen en, als we de boeddhisten moeten geloven, dan voorkomt het niet vasthouden aan het ego ook dat je uit het samsara blijft en uiteindelijk zelfs het nirvana kan bereiken.

Sjoerd (1984) is ervaringsdeskundige, heeft 15 jaar ervaring 'op de sofa' en bestudeert in zijn vrije tijd psychologie en het boeddhisme. Ook yoga en meditatie zijn hem niet onbekend. Verder is hij online media ondernemer, www.valkeringmedia.nl, afgestudeerd Business Administration (WO) en fervent dierenliefhebber.