Het is soms wel leuk om te bedenken hoe sommige kenners tegen de huidige tijd aan zouden kijken. De afgelopen 20 jaar is er nogal wat veranderd in de manier waarop mensen communiceren en in hoeverre ze nog echt tijd voor zichzelf hebben.
De opkomst van de mobiele telefoon in 2000 en Whatsapp en andere sociale media vanaf 2010 heeft ervoor gezorgd dat we bijna allemaal verslaafd zijn geraakt aan informatie, likes en berichtjes. Maar sommige experts die ik lees die hebben deze periode helemaal niet meegemaakt. Hoe zou iemand als Alexander Lowen, voormalig leerling van Wilhem Reich, tegen deze periode aankijken?
Hij zou diep treuren vermoed ik. Dat kan niet anders. Mensen zijn continu afgeleid tegenwoordig. Je mag blij zijn als je met iemand zit die niet tijdens een gesprek een keer zijn telefoon pakt of nog erger zijn telefoon op tafel heeft liggen en notificaties aan heeft staan en dan tijdens een gesprek daar naar gaat gluren. Daar heb ik echt een gruwelijke hekel aan. Of mensen die een telefoontje opnemen midden in een gesprek, dat trek ik ook heel slecht.
Voor mensen zelf zijn dit nog matige voorbeelden. Ook dit zorgt voor een verstoring van de verbinding, maar het is tijdelijk. Het kan nog veel erger. Jongeren die uren achter elkaar op Tiktok zitten te scrollen of hopeloze singles die keihard swipen door Tinder 'om naar niet alleen te hoeven zijn'. Of influencers die van alles waar ze zijn foto's moeten maken, likes moeten checken en nog moeten reageren op hun reacties ook.
Het is misschien nog maar het begin, het wordt nog erger overal. Auto's die een en al elektronica zijn, smartwatches, AI-agents die we nodig hebben, Chatgpt etc. Ik betaal ook expres met een pinpas. Geen haar op mijn hoofd die nog een keer extra een mobiel wil gebruiken.
Maar alles zorgt ervoor dat we vanuit ons lichaam naar ons hoofd gaan. Onze interoceptie, waar we ons takt voor gebruiken, gaat schrijnend achteruit. Thich Nath Hanh zei in 2000 al dat mensen hun lichaam vergeten als ze 'uren op de pc zitten'. Nou tel de smartphone er nog even bij op. Is er nog een lichaam over?
Ik maak me zorgen en terecht denk ik. Lowen had dit niet willen zien, dit was te pijnlijk voor hem. De man, die voor de terugkeer naar het lichaam staat en het boek 'Vreugde: overgave aan het lichaam' schreef, was misschien wel gestorven van treurnis als hij dit had waargenomen. Zijn voornaamste doel van het boek is om jeugdtrauma's te verwerken door diep te ademen, op de kruk van de bio-energetica te gaan liggen en je dan overgeven aan je lichaam zodat de emoties de vrije loop kunnen en onverwerkte emoties alsnog verwerkt kunnen worden. Zodat er een diep contact ontstaat met het lichaam. Nou succes ermee vandaag de dag.
En tot slot nog niet te vergeten dat de gemiddelde huisarts er tegenwoordig het liefst een (zeer verslavende) antidepressiva pilletje tegenaan gooit als iemand depressieve klachten heeft. Onder het motto 'niemand mag wat voelen' en 'alles moet goed blijven gaan'. Voor iedere wind wordt een pilletje uitgeschreven. Niet wetende dat depressie een afweermechanisme is en daarom bij het leven hoort. Die pillen onderdrukken de gevoelens, dus de overgave aan het lichaam, zoals Lowen het zo graag wil, gaat veel minder goed lukken.
Als Lowen gelijk heeft dat de oplossing van de meeste trauma's in het lichaam zitten, dan zijn we de verkeerde weg in geslagen met z'n allen. Dan gaan de problemen alleen maar groter worden. Desalniettemin is er nog hoop, dat de psychosomatische tak in de psychologie terrein aan het winnen is en dat Bessel van de Kolk met zijn The Body Keeps the Score (2015) een flinke pleidooi heeft gehouden voor het belang van het lichaam in de psychiatrie. De boeken van Lowen zijn nog niet helemaal roepen in de woestijn en dat biedt nog enige perspectief. Alhoewel het wel steeds moeilijker lijkt te gaan worden.
Lees het artikel op de mobiele website