Jung: wat maakt een persoon een persoon?

Het is en blijft een essentiële vraag; wat maakt een individu zo uniek? Hoe komt iemand aan zijn persoonlijke eigenschappen? Dit soort interessante vragen proberen tal van filosofen en psychologen al eeuwen lang helder uit te leggen. Carl Jung was een van die grote denkers die zich bezig hield met deze vraag. Hij was van mening dat naast ons persoonlijk bewustzijn, ook het collectief onbewuste een belangrijke rol speelde.

Wat is nu precies het collectief onbewuste waar Jung het over had? Het collectief onbewuste moet men zien als een soort van opslagplaats van ‘verborgen’ beelden die wij als mensen hebben geërfd uit ons menselijk verleden. Ooit wel eens afgevraagd waarom veel mensen bang zijn voor slangen? Of waarom mensen zich toch ongemakkelijk voelen om zich te verplaatsen als het donker is buiten?

Dit komt, volgens de theorie van Jung, door ons collectief onbewuste. Donker, of de nacht, en dieren zoals slangen zijn zogeheten archetypen (of ‘oerbeelden’) volgens Jung. In ons onderbewustzijn gaat er een dreigingssignaal af als we zulke archetypen tegenkomen. De angst of onzekerheid voor deze situaties kunnen we vaak niet goed plaatsen, maar diep van binnen weten we dat we op dat moment alert moeten zijn.

Dit komt door de ervaringen van ons menselijke voorgangers de afgelopen eeuwen, en zelfs duizenden jaren. Archetypen zijn overigens niet alleen ‘negatief’, zo ziet Jung bijvoorbeeld vuur als een archetype voor veiligheid.

Het is uiterst interessante materie, want Jung zet ons flink aan het denken. Hij leert ons om kritisch te kijken naar onszelf. Want waar komen bepaalde persoonlijke eigenschappen nu vandaan? Komt dit daadwerkelijk door ‘trial-and-error’-ervaringen van onze voorgangers?

In onderstaande twee colleges van de Canadese psycholoog Jordan Peterson wordt de theorie van Jung nog verder uitgelegd. Het is zeker een aanrader om dit eens rustig te kijken als je je wilt verdiepen in het gedrag van de mens. (foto: Wiki Commons, tekst Bart Reijmerink)