Column | De sociale en commerciële druk laat de echte betekenis van Valentijn verdwijnen

Valentijn! Weer een dag die ‘perfect’ moet zijn en waar het bijna een verplichting is om op een date te gaan, voor singles én mensen in relaties. Bovenop de sociale druk, is een dag die om de liefde zou moeten draaien, inmiddels ook een commerciële happening. Zelfs in de Albert Heijn zijn hamster knuffels te vinden gekleed in roze en met hartjes overal. Draait Valentijn nog wel om liefde of gaat het om de cadeaus en waar komt die sociale druk vandaan?

Net zoals veel ‘feestdagen’ is onze samenleving komt Valentijnsdag uit het Christendom. In de religie zijn er verschillende verhalen over de ‘heilige Valentijn’. Het verhaal zou zijn dat Valentijn een priester is die het zicht van van de blinde dochter van een rechter weer herstelt. Hij zou door zijn vurige evangelisatie later zijn opgepakt en ter dood veroordeeld worden door keizer Claudius II. Op 14 februari 269 werd hij geëxecuteerd, maar niet voordat hij een briefje schreef aan de dochter van de rechter, ondertekend met ‘van je Valentijn’.

In 496 riep Paus Gelasius I veertien februari uit tot ‘feestdag van de heilige Valentijn’ en sindsdien heeft deze ‘feestdag’ een ontwikkeling doorgemaakt tot de Valentijnsdag zoals we die nu kennen. Inmiddels is het een sociale en commerciële gebeurtenis die door veel mensen gehaat en geliefd wordt. Gehaat omdat het voor de mensen die single zijn een confronteerde dag kan zijn en geliefd omdat het voor dolverliefde stellen een speciale dag kan zijn om iets extra’s voor elkaar te doen.

Sociale druk

Toch kan het ook voor mensen in een relatie voelen als een sociale druk, in plaats van als een speciale dag voor elkaar. Want immers: sociale media stroomt vol met schattige kiekjes van koppels en het voelt toch een beetje als buiten de boot vallen, als je niets post. Wie geen relatie heeft, zal zich misschien enigszins ‘gedwongen’ voelen om op een date te gaan en wellicht dit te delen op sociale media. Om er toch een beetje bij te horen.

En waar de sociale druk zich nog meer uit zijn cadeaus. Tegenwoordig voelt het bijna not done als je op Valentijnsdag geen cadeau hebt voor jouw partner, want ‘het hoort er toch bij’. Terwijl de dag eigenlijk puur om liefde zou moeten draaien en een (duur) cadeau niet een verplichting zou moeten zijn. Liefde uiten zou volgens mij niet moeten gaan via materialistische spullen, maar als ik om mij heen kijk lijkt dat tegenwoordig wel zo te zijn. Waar heeft dat te maken en waarom draait Valentijnsdag inmiddels meer om de hype en de cadeaus, dan om de liefde?

Commercie

Volgens Jorik Heins van ConsumPsy heeft de commercie te maken met het onder andere niet willen van met lege handen staan. Het hele idee van Valentijnsdag is natuurlijk dat alles geheim is tot het moment en het is een ‘zekere’ keuze om toch een cadeautje te kopen voor je partner. En daar spelen winkels heen goed op in: ze creëren het idee dat iedereen aan Valentijnsdag doet.

In bijna elke winkel zijn wel Valentijnsdag gerelateerde spullen te kopen. Chocolade, knuffels, rozen, hartjes confetti; je kunt het zo gek niet maken. Mensen die al onzeker zijn of ze wel of niet een cadeau moeten komen, kijken om zich heen naar wat de ‘sociale norm’ is. Wanneer ze al die Valentijnsdag spullen in de winkel zien liggen en mensen dit zien kopen, denken ze dat dit de norm is.

Ik kan er ook niet om heen: even boodschappen doen en je loopt binnen een aantal minuten al langs een hele stand met Valentijnsspullen. Negen van de tien mensen in mijn supermarkt stopten er toch even of handen iets van de collectie in hun mandje. Net zoals ik. Ondanks dat ik het ergens vrij belachelijk vind dat er een dag in het jaar is waar de commerciële wereld compleet op los gaat en allerlei soorten Valentijns spullen, val ook ik ervoor. ‘Omdat het toch leuk is om iets te kopen’. Terwijl ik ook heus mijn liefde voor iemand zonder spullen kan en wil uitdrukken.

Zelfliefde

Net zoals veel feestdagen ervaar ik met vele andere een sociale druk om iets leuks te doen of iets leuks te kopen, voor een ander. Maar in deze column die ik vond, las ik iets bijzonders en belangrijks. Want hoe staat het met zelfliefde en waarom wordt daar geen aandacht voor gegeven op Valentijnsdag?

Alle commercialisering en promotie van romantiek tijdens het Valentijns seizoen brengt het idee naar voren dat alleen zijn op Valentijnsdag verboden en zielig is. Dit leidt tot intense onzekerheid en een gevoel van eenzaamheid. Erg herkenbaar als je het mij vraagt. En dat vind ik heel zonde en erg om op te merken, want het is en blijft ‘maar’ een dag en het kan ook hartstikke leuk zijn om een pamper dag te houden en te focussen op zelfliefde, wat een heel belangrijk iets is.

Met alle commercie en sociale druk heb ik het gevoel dat de ware betekenis van Valentijnsdag vervaagd is. Het is niet meer een dag van de liefde, maar de dag van de liefde en sociale en commerciële druk. Het komt allemaal weer terug op ‘the fear of missing out’ en het bang zijn om er niet bij te horen, terwijl iedereen daar - inclusief ik - eigenlijk zich niets van aan zou moeten trekken en lekker te doen wat hij of zij willen op Valentijnsdag. Of welke feestdag dan ook. (Foto: Pexels/Alleksana)