Het gaat slechter met de mentale gezondheid van het Nederlandse volk. Dit blijkt uit een nieuw onderzoek van MIND. Drie op de vier mensen uit de GGZ-doelgroep ervaren meer negatieve gevoelens als angst, stress, spanning, somberheid, depressie en gemis aan sociale contacten en hulpverleners. Vera*, moeder van twee jonge kinderen, herkent zich hierin. ‘Deze crisis voedt alleen maar mijn donkerte en angsten.’
Vera (36) heeft CPTSS (complexe posttraumatische-stressstooris) en depressie. Daaronder valt ook automutilatie, eetprobleem en dissociëren. Voor haar psychische problematiek krijgt ze traumabehandeling, waar ze veel praat en bezig is met psycho-educatie, EMDR, exposure en schematherapie.
Daarmee kwam ze dagen door, tot de eerste coronagolf het land binnendrong. ‘In één klap leek het alsof alles instortte. Ik had in het begin ook geen behandelingen meer en geen gezond sociaal vangnet. Ik voelde me afgesloten van alles, maar durfde ook niet goed hulp te vragen. Want iedereen moest hier nu toch mee dealen?’ Daarbij kwam kijken dat Vera last had van irreële gedachten die voortkwamen uit haar trauma’s. ‘Ik had de gedachte dat dit een straf was en het gevoel dat ik niet goed was. Gedachten als: ‘Wat als ik mensen ziek zou maken?’ spookten door mijn hoofd. Ik werd aan zoveel kanten getriggerd.’
Ook was het voor Vera heel zwaar om dag in dag uit alleen met haar kinderen te zijn en geen kant op te kunnen. ‘Maar dat ik dat zwaar vond, was ook weer iets waar ik mij schuldig om voelde.’ Door alles werd Vera suïcidaal. ‘Het voelde uitzichtloos, donker, beangstigend. De wereld voelde zo bedreigend en ik snapte niet hoe ik het kon volhouden.’
De eerste lockdown en coronagolf kwam in de zomer tegen een einde en het voelde een stuk lichter voor Vera. ‘We konden weer dingen ondernemen, zoals naar musea of winkels of afspreken met mensen en er kwam in het algemeen meer perspectief.’ De lichte periode duurde niet heel lang en langzaam kwamen er meer nieuwe maatregelen. ‘Het werd ‘doen zoals het hoort’. Je houdt je aan de maatregelen en je volgt gewoon het ritme, maar het bleef pittig. Want hoe de samenleving eruitzag, met normale dingen niet kunnen doen, constant bezig zijn met afstand houden en niet ziek worden of anderen ziek maken, wilde ik niet.’
De nieuwe maatregelen stapelden zich op en een nieuwe lockdown lag op de loer. ‘Het begon met de mondkapjesplicht. Ik probeerde het, maar het lukte me niet. Zodra ik een mondkapje opzet, raak ik in paniek en schiet ik in een herbeleving. Mijn hoofd weet dat ik in het nu ben en niet in de herbeleving, maar mijn lichaam snapte er niets van en voelt enkel angst en bedreiging.’ Doordat het Vera niet lukte om te voldoen aan de mondkapjesplicht, voelde ze veel angst en schuld. ‘Ik faalde aan de plicht en ben sinds 1 december niet meer op een openbare plek geweest waar mondkapjes verplicht zijn - ook niet in een winkel. De angst voor herbelevingen én de angst dat mensen boos op me worden is te groot.’
Van de mondkapjes kwam uiteindelijk de tweede, strengere, lockdown. ‘In de ochtend kreeg ik het nieuws en sindsdien voelt het alsof mijn keel dicht zit en er altijd dreiging boven me hangt. De donkerte is groot en het voelt uitzichtloos. Blijft dit zo? Deze wereld? Moet ik eenzaamheid accepteren? Ik voel de neiging alles om me heen weg te duwen en af te stoten. Want waarom zou ik het toelaten als ik het straks misschien toch weer het alleen moet doen?’ Voor Vera is de lockdown een enorme trigger. ‘Ik krijg gedachten dat niemand weet wat er in mij gaande is, dat ik het alleen moet doen en dat ik niet de moeite waard ben en dat is heel zwaar.’
Vera is niet de enige die dit doormaakt. Tijdens de eerste coronagolf hadden een op de drie mensen last van psychische klachten. Nu met de tweede golf, nog voor de lockdown, zijn dat drie op de vier mensen. Volgens Saskia Oskam van MIND heeft dit te maken met een aantal factoren. ‘Ten eerste is er geen perspectief meer. Mensen hebben geen idee hoelang het nog gaat duren en niemand heeft het antwoord wanneer er een einde aan komt.’ Het onderzoek is gedaan voor de nieuwe lockdown, maar Oskam is bang dat het alleen maar erger gaat worden. ‘December is sowieso al een moeilijke maand waarin veel mensen kampen met eenzaamheid, maar nu wordt het alleen maar erger.’
Daar komt bij kijken dat in tegenstelling tot de eerste golf, er minder steun is, legt Oskam uit. ‘Tijdens de eerste golf in het voorjaar, was er heel veel steun, omdat het voor iedereen nieuw en naar was. Maar toen de besmettingen weer op liepen in het najaar, kwam er niet direct een lockdown en gingen mensen, ondanks de stijging wel door met werk, school en hun eigen leven. Er was veel minder tijd voor elkaar.’ Ook zijn de mantelzorgers en hulpverleners vaak op van de afgelopen maanden.
Om toch door deze tijd heen te komen, heeft MIND een folder met elf tips gepubliceerd. Daar staan tips in als accepteer de situatie, probeer er niet te veel over te piekeren, verwen jezelf en beweeg genoeg. ‘Hele kleine dingen kunnen al helpen’, aldus Oskam.
Ook pleit Oskam ervoor om de GGZ-doelgroep niet te vergeten bij de start van de vaccinaties. ‘Het zijn ook kwetsbare mensen, net zoals de andere groepen. Dat zij psychische klachten hebben, betekent niet dat ze niet kwetsbaar zijn. In de GGZ zitten ook cliënten die andere klachten hebben, wat ze een verhoogd risico geven en dus net zo veel recht hebben op de eerste vaccinaties, als bijvoorbeeld mensen in de oudere doelgroep.’
*Vera is een fictieve naam in verband met privacy
(Foto: Pixabay/Free Photos)
Plaats reactie
0 reacties
Je bekijkt nu de reacties waarvoor je een notificatie hebt ontvangen, wil je alle reacties bij dit artikel zien, klik dan op onderstaande knop.
Bekijk alle reacties