Drie yoga docenten over de werkzaamheid van yoga voor angstproblematiek

Een nieuw onderzoek in JAMA Psychiatry toont de effectiviteit aan van yoga bij mensen met angststoornissen. De onderzoekers concluderen dat een CGT-behandeling (Cognitieve gedragstherapie) de beste eerste stap als het gaat om het verminderen van angst, maar dat ook yoga bij sommige mensen op korte termijn effectief is. IndeSpiegel.nl ging met drie verschillende yogadocenten in gesprek over de effectiviteit van yoga bij angsten.

Miriam Evers (46), eigenaresse van yoga onderneming Slowww.nl

Miriam kreeg vijftien jaar geleden zelf te maken met een burn-out en angstklachten. Iets wat haar enorm ermee hielp, was yoga. ‘Ik ben mij er meer in gaan verdiepen, omdat ik doorkreeg dat ik er zelf steeds meer baat bij kreeg. Het praten over de burn-out en de angstklachten, hielp zeker ook wel. Maar ik merkte pas toen ik lichaamsgerichte oefeningen (zoals yoga) deed, dat alles veel meer binnen kwam en duidelijk werd,’ vertelt Miriam.

Miriam is zich in de afgelopen jaren steeds meer gaan specialiseren op mensen met angsten en heeft er een speciaal programma voor ontwikkeld. ‘In drie maanden gaan we verschillende fases aan. We doen ademhalingsoefeningen, zodat het zenuwstelsel tot rust komt. We doen ook een stuk meditatie, want door mediteren leren mensen vanuit het oog van de storm naar hun angst te kijken en de angst te observeren. En tot slot doen we kalmerende yoga-houdingen, yin yoga en yoga nidra, een soort slaapyoga.’

Naast het programma besteedt Miriam ook veel aandacht aan: hoe houd je het vol? Omdat het thuis volhouden juist ook heel belangrijk is.

De reacties van haar deelnemers, zijn erg positief en dat versterkt het idee alleen maar meer voor Miriam dat yoga een hele goede aanvulling is op de reguliere psychische hulpwereld. ‘Het moet niet in plaats van worden, maar het kan zeker werken als aanvulling. Vaak hebben psychologen geen tijd om ook nog aandacht te besteden aan (lichamelijke) ontspanning, terwijl zij weten dat het ook heel effectief is. En hier kan yoga een belangrijke rol in spelen.’

Selma Falk (49), eigenaresse van yoga onderneming SelmaFalk.nl

Selma is in tegenstelling tot Miriam niet begonnen met yoga om angstklachten te verminderen, maar juist voor fysieke klachten als rugpijn. Alleen toen ze eenmaal een keer begon met een avondcursus yoga, is ze nooit meer opgehouden. ‘Toen ik jong was heb ik een aanranding meegemaakt en dat heb ik altijd weggemoffeld. Ik wist niet hoe ik er mee om moest gaan en dat uitte zich in angstig zijn, pijn, spanning, kortademigheid en slapeloosheid. Maar toen het een tweede keer gebeurde, terwijl ik al met yoga bezig was, kon ik er zo veel beter mee omgaan door de rust en kracht die ik in mij had. Ik had de tools als meditatie en yoga om rustig te worden en het los te laten.’

Eén van die tools is ‘simpelweg’ ademhalen. ‘Met yoga ga je bewust ademhalen, waardoor je stress kan verminderen en spanning kan loslaten. Ademen doen we allemaal en altijd, maar we zijn er bijna nooit bewust van.’ De yoga die Selma voornamelijk geeft is Kundalini-yoga. ‘Deze yoga is gericht op het bewust worden van gevoelens en gedachten. We doen bepaalde oefeningen die organen ondersteunen die bezig zijn met het verwerken van emoties en reguleren van stress. Heel veel fysieke problemen, komen vaak vanuit je hoofd, omdat je bijvoorbeeld veel aan het piekeren bent of dingen moeilijk kan loslaten.’

Op de vraag of yoga een aanvulling moet worden voor de behandelplannen van mensen met angst, antwoord Selma zelfverzekerd ja. ‘In therapieën als CGT, zijn mensen veel bezig met nadenken en met praten en dan lopen ze soms vast. Dit komt omdat er een heel stuk wordt vergeten, het fysieke en emotionele stuk. Met yoga kan je dit aanvullen voor de cliënt. Gevoel wil gevoeld worden en moet ook aandacht krijgen.’

Manon Lemkes (39), eigenaresse van yoga onderneming YinYogaSound.nl

Toen Manon klein was, overheerste angst al een groot deel van haar leven. ‘Ik was constant bang dat ik ziek was en dood zou gaan. Ik geloofde er echt in en het nam al mijn kleuren weg uit mijn leven. De angst werd mijn leven. Ik zat bijna elke week wel bij de dokter en was ‘verslaafd’ aan de bevestiging van buiten. Het kabbelde jaren zo door, met vooral hele moeilijke periodes in mijn puberteit. Naast de angst kwam ook hoog gevoeligheid kijken en omdat ik niet meer wilde voelen, heb ik een drugs- en drankverslaving gehad. Ik wilde de angsten niet meer en dit verdoofde het.’

Niets hielp echt doorslaggevend, totdat Manon iemand ontmoette in de trein die aan meditatie deed en toen begon het balletje te rollen. ‘Door yoga heb ik geleerd om dicht bij mijzelf te komen en te leren inzien dat de angst maar een klein deel van mij is, niet alles.’ Het zelf yoga doen, is ontwikkeld naar yoga geven. ‘Omdat ik het zelf heb ervaren, kan ik mensen begrijpen en helpen. Ik zie heel veel dat de angst van de persoon, een aangeleerd gedrag is uit hun jeugd en dat ze het overhebben genomen van iemand in hun omgeving. Dit is lastig om af te leren, maar niet onmogelijk’, legt Manon uit.

‘Door middel van yin yoga, gaan we kijken naar de angsten. We gaan leren gronden en terug naar de basis. Vaak is het hoofd en het lichaam niet meer goed verbonden, zeker tijdens momenten van angst. Iets heel simpels als het rollen van een tennisbal onder je voeten, kan al helpen. In een moment van angst ben je heel erg in je hoofd bezig, maar op het moment dat je met een tennisbal onder je voet rolt, gaat de energie stromen van je hoofd naar je voeten en stroomt het als het ware weg.’

Het combineren van yoga en therapieën met psychologen is volgens Manon het beste van beiden werelden. Manon werkt al een tijd lang samen met de ADF-Stichting (Angst, Dwang en Fobie) om dit meer te realiseren. ‘De psychologen brengen je op een bepaald punt en om verder te gaan vanaf het punt, biedt yoga veel mooie tools om dit te doen. Het is een laagdrempelige manier om verder te komen in je proces. Nu al helemaal met het coronavirus en dat veel online is. Het kan gewoon thuis, in je pyjama en helemaal in jouw veilige omgeving.’