Waarom ook jij een potentiële Capitoolbestormer bent

Waarom stonden er pas opeens duizenden mensen bij het Capitool om deze te bestormen? Het had niet alleen zijn politieke redenen, maar er komt ook volop psychologie bij kijken. Zelfs een brave burger als jij zou voor zo’n actie te porren zijn.

Het is namelijk wetenschappelijk bewezen dat mensen elkaar automatisch na-apen. Dit kan van simpele dingen als het kopiëren van de lichaamstaal gaan tot groter kopieergedrag als deïndividuatie. Dit gedrag vertonen we als we opgaan in de menigte en daarbij onze eigen identiteit, normen en waarden even opzij zetten. We kunnen helemaal ontsporen in een groep, zonder dat we ons daar serieus bewust van zijn.

Gezamenlijke vijand

Dit fenomeen treedt op als een groep mensen bijvoorbeeld een gezamenlijke vijand heeft, of wanneer een groep volledig aan elkaar gelijk worden gemaakt. In een oorlog heeft een heel leger een gezamenlijke vijand en dragen ze dezelfde uniformen, wat het verliezen van de eigen normen, waarden en identiteit makkelijk maakt. Mensen kunnen daarom soms de meest vreselijke dingen doen.

Dit is ook de reden dat zelfs een brave burger als jij in no-time de barricades opgaat. ‘We zijn allemaal op te hitsen, zegt universitair hoofddocent sociale psychologie Dr. Arjaan Wit bij Scientias. ‘Als je maar kwaad genoeg bent, is iedereen in staat tot meeslepende daden. Het is de bubbel van de groep waarin we terecht komen. Als je kijkt naar de bestorming van het Capitool, was het niet één bepaald type mens. Er zaten ook mensen bij van wie je dergelijk gedrag helemaal niet verwacht.’

Emoties zijn besmettelijk

‘Mensen besmetten elkaar ook in bijvoorbeeld hun woede, zegt hoogleraar sociale psychologie Dr. Roos Vonk. ‘Emoties leiden in het algemeen tot blikvernauwing, waardoor je de langetermijngevolgen van je gedrag niet meer goed in beeld hebt.’ Het is lastig om onder groepsgedrag uit te komen, maar als je jezelf trouw wilt blijven, helpt het om uit de groep te stappen, de emotie te laten zakken en er van een afstandje naar te kijken. ‘Dan heb je een ruimere blik’, zegt Wit. (Foto: David Mark / Pixabay)