Overdrijven: iedereen doet het wel eens. Zeggen dat je date geweldig was, terwijl jullie eigenlijk twee uur lang stil aan een tafel hebben gezeten of in geuren en kleuren vertellen over je vakantie, die eigenlijk helemaal niet zo boeiend was. Je zou zeggen dat dit bewust gaat, maar dit is niet altijd zo schrijft De Volkskrant.
Onderzoek van neurowetenschappers Yufei Zhao, Avi J. H. Chanales en Brice A. Kuhl van de Universiteit van Oregon en de New York-universiteit in het Journal of Neuroscience stelde vast dat mensen niet per se bewust dingen mooier maken dan ze waren, maar dat ons brein uit zichzelf gebeurtenissen overdrijft om deze beter te kunnen onthouden.
Het onderzoek
Voor het onderzoek werd er een experiment opgezet in een lab en werden er proefpersonen gevraagd om mee te werken. De proefpersonen kregen twee taferelen te zien: een gezicht met kleur en hetzelfde gezicht met een andere, maar bijna dezelfde kleur. Elk dag namen de onderzoekers interviews af met de proefpersonen in een MRI-scanner en vervolgens kregen de proefpersonen de gezichten van de foto’s weer te zien. Er werd gekozen voor een MRI-scanner in plaats van een interview aan een tafel omdat in de MRI-scanner de hersenactiviteit van de deelnemers vastgesteld kon worden.
Uit de interviews en het opnieuw laten zien van de foto’s bleek dat de deelnemers de gezichten steeds beter konden onthouden en ze wisten steeds meer details op te noemen. Heel verrassend is dit niet, want als je iets elke dag ziet, is de kans groter dat je het beeld telkens meer in je opneemt en meer er van kan onthouden. Maar wat wel bijzonder was, was dat de betere herinneringen van de proefpersonen overdrevener waren. Hoe meer details de proefpersonen van de gezichten herinnerden, hoe overdrevener ze het kleurverschil uitlegden, zo overdreven dat het niet meer overeenkwam met de werkelijke kleuren.
Uit de MRI-scanner bleek verder dat hoe duidelijker de herinneringen waren, hoe meer patronen in de hersenactiviteit van elkaar verschilden. Dit betekent dat mensen zich dezelfde gebeurtenis anders herinneren. Volgens de onderzoekers heet dit de ‘subjectiviteit van ons geheugen’.
Complexiteit
Maar hoe werkt dit nu precies? De Volkskrant sprak met Nils Müller, neurowetenschapper aan de Radboud Universiteit. Müller was niet betrokken bij de nieuwe studie, maar wel kundig over het onderwerp. Zo legde hij uit dat de hersenen een complex netwerk aan neuronen zijn. ‘De prikkels die een mens ontvangt van de buitenwereld, worden opgeslagen in een bepaalde groep neuronen. Waar de ene groep codeert voor de ene herinnering, codeert de andere groep voor een andere herinnering. Als je je wat herinnert, activeert je brein de desbetreffende groep neuronen. Op elkaar lijkende herinneringen zullen voor een groot deel gerepresenteerd worden door dezelfde neuronen, met het gevaar dat onze hersenen verschillende herinneringen als dezelfde gaan zien.’
Maar daar hebben onze hersenen een slimme oplossing voor: ook al zijn twee gebeurtenissen vrijwel identiek, ze worden alsnog verschillend opgeslagen. Een ‘bijwerking’ daarvan is dan wel dat die herinneringen vervormd worden. Volgens Müller heeft dat te maken met de evolutie: ‘Evolutie heeft ergens een optimum gevonden tussen realisme en ordening van onze herinneringen.’
Onderzoeken zoals deze laten zien dat onze herinneringen geen directe afspiegeling zijn van de realiteit. Het kan dus verstandig zijn om dat soms te beseffen, bijvoorbeeld als er een discussie ontstaat en jij heel standvastig vasthoudt dat je gelijk hebt. Misschien hebben jouw hersenen de situatie verkeerd opgeslagen en heb je toch niet gelijk. Een nadenkertje.
(Foto: Unsplash/Robina Weermeijer)
Plaats reactie
0 reacties
Je bekijkt nu de reacties waarvoor je een notificatie hebt ontvangen, wil je alle reacties bij dit artikel zien, klik dan op onderstaande knop.
Bekijk alle reacties