Immunoloog legt uit waarom baby's met antibiotica eerder astma krijgen

Baby's die in de eerste maanden antibiotica hebben gekregen, hebben een verhoogde kans op het krijgen van allergische astma op latere leeftijd. Immunoloog Olaf Perdijk legt aan het NRC uit waarom dit zo is. Hij heeft het verband aangetoond na een studie met muizen.

Het blijkt om een complexe wisselwerking te gaan tussen darmen en longen. Een stofje die in de bacteriën van de darmen zit, blijkt ook bescherming te bieden voor de longen. Echter, door het gebruik van antibiotica verdwijnt het stofje uit de longen.

Perdijk is er al sinds 2014 mee bezig, toen hij aan de universiteit van Wageningen zijn promotie deed naar de invloed van voeding op het afweersysteem. Het boeide hem dat kinderen die op boerderijen opgroeiden een lager risico hebben op allergieën, astma en luchtweginfecties. Dit kan komen doordat ze rauwe koeienmelk drinken, wat het afweersysteem kan helpen.

De immunoloog ging verder onderzoek doen en kwam erachter dat stofjes vanuit de darmen kunnen 'doorreizen' naar de longen. De stof IPA, 3-indoolpropionzuur, was waar het om ging, die in de longen de bescherming biedt. Als de muizen weinig IPA in hun bloed hadden, dan raakten de mitochondriën in die cellen (de energiefabriekjes) permanent beschadigd en produceerden ze meer superoxiden. Die beschadigen de cellen van binnenuit.

Zijn er meer factoren?

'Al die vormen van celschade zijn blijvend, en maken de longen kwetsbaar voor stoffen die een allergische astmareactie kunnen uitlokken', licht Perdijk verder toe. In de muizenstudies zag hij verder dat hoe jonger ze antibioticakuur kregen, hoe groter de kans op een verminderde afweer. 'We weten dat longcellen zich vroeg in het leven nog flink verdubbelen, en dus waarschijnlijk extra gevoelig zijn voor de afwezigheid van IPA. Dat zou verklaren waarom vooral antibioticagebruik op jonge leeftijd later tot longproblemen leidt', aldus Perdijk.

Trauma-expert Gabor Maté linkt astma (maar ook allergieën) vaak aan ontwikkelingstrauma. In hoeverre daar wetenschappelijk bewijst voor is, is onduidelijk. Een andere factor dat een rol kan spelen is mogelijk dat kinderen op boerderijen meer bewegen en dat dit een relatie zou hebben met het immuunsysteem op latere leeftijd.