Is een minimumprijs voor alcohol een goed idee?

Een minimumprijs voor alcohol? In Schotland en Canada blijkt dat een goede oplossing te zijn om gezondheidsproblemen door drank te verminderen. Veeldrinkers zijn hierdoor minder gaan drinken, omdat ook de goedkope drank, duurder wordt. In Nederland zou een maatregel zoals deze ook kunnen helpen om gezondheidsproblemen en bijkomende kosten door alcohol te verminderen, aldus het RIVM en Trimbos Instituut.

Op het RIVM stelt Ardine de Wit, senior onderzoeker gezondheidseconomie van het RIVM, dat er veel onderzoek is gedaan naar ervaringen in het buitenland. Hieruit bleek dat als in Nederland de veeldrinkers ook voornamelijk goedkope drank kopen, dat een maatregel zoals een minimumprijs instellen, hetzelfde positieve effect kan hebben als in het buitenland. Het hangt er hier wel van de manier waarop het wordt ingevoerd, af. Bijvoorbeeld van de hoogte van zo’n eenheidsprijs en of het wel of niet gecombineerd wordt met andere (prijs)maatregelen, zoals een accijnsverhoging.

Voor- en nadelen

Naast onderzoekers, is er ook gesproken met belanghebbenden, waaronder consumenten, producenten en gezondheidsdeskundigen. De verkopers van alcohol denken dat een minimumprijs in Nederland ervoor zou zorgen dat mensen die op de grens worden, sneller naar het buitenland zouden gaan om hun drank te kopen voor een goedkopere prijs. Daarnaast zijn de belanghebbers bang dat de veeldrinkers de drank zullen vervangen voor andere verslavende middelen, die geen minimumprijs hebben of goedkoper te krijgen zijn.

Of dat daadwerkelijk ook kan gaan gebeuren, is nog onduidelijk, stelt Carmen Voogt, projectleider van het Expertisecentrum Alcohol van het Trimbos-instituut. ‘Toekomstig onderzoek zal moeten uitwijzen of dit daadwerkelijk het geval is voor de Nederlandse situatie. Wat wel duidelijk is, is dat dit beleid problematisch alcoholgebruik en de daarmee samenhangende (gezondheids)schade kan terugdringen.’

Naast deze tegenargumenten geven de meeste betrokkenen aan dat een minimum eenheidsprijs positieve gezondheidseffecten kan hebben voor de drinker zelf en anderen in de maatschappij. Bovendien wordt er benadrukt dat het belangrijk is dat er goed over het beleid gecommuniceerd moet worden, onder meer over het doel van deze maatregel en de manier waarop deze ingevoerd wordt.

Eenheidsprijs

Maar hoe werkt zo’n eenheidsprijs? De minimumprijs zal niet gaan gelden voor alle alcoholische producten. Het zal zich gaan richten op een kleine groep van goedkope drank producten. De overheid bepaalt bij een minimum eenheidsprijs een minimale prijs per hoeveelheid alcohol die in een product zit. Als deze bijvoorbeeld op 45 cent per eenheid alcohol wordt gezet, dan zal ongeveer 50 procent van de huidige verkochte volumes in de supermarkt en slijterij duurder worden.

Deze prijsmaatregel is inmiddels in elf landen ingevoerd. In Nederland is er onderzoek naar gedaan, om te kijken of het ook een maatregel is die we in Nederland kunnen toepassen. De uitkomsten van dit onderzoek van het RIVM en het Trimbos-instituut zijn aangeboden aan de Tweede Kamer, een paar dagen na de invoering van de nieuwe alcoholwet die het stunten met alcoholprijzen verbiedt.