Onderzoek: Positief effect verlaagt kans op dementie

Mensen met persoonlijkheidstrekken zoals zorgvuldigheid, extraversie en positief affect lopen minder kans op een diagnose van dementie dan mensen die emotioneel instabiel zijn en negatief affect. Dit blijkt uit een nieuwe analyse van de Universiteit van Californië, Davis en de Northwestern University. Deze verschillen zijn niet gerelateerd aan fysieke hersenschade bij dementiepatiënten, maar eerder aan hoe bepaalde persoonlijkheidstrekken mensen helpen om te gaan met dementie-gerelateerde beperkingen. Dit werk is gepubliceerd in het tijdschrift Alzheimer's & Dementia.

Vorige studies hebben geprobeerd om verbanden te leggen tussen persoonlijkheidstrekken en dementie, maar deze waren meestal klein en vertegenwoordigden slechts specifieke populaties. Emorie Beck, assistent-professor psychologie aan de UC Davis en eerste auteur van het artikel, wilde nieuwe technologie gebruiken om deze studies samen te vatten en de kracht en consistentie van deze associaties te testen. Door het richten op persoonlijkheidstrekken in vroege interventies zou het risico op dementie op lange termijn kunnen worden verminderd.

Beck en collega's analyseerden gegevens van acht gepubliceerde studies met in totaal meer dan 44.000 mensen, waarvan 1.703 dementie ontwikkelden. Ze keken naar de 'big five' persoonlijkheidstrekken (consciëntieusheid, extraversie, openheid, neuroticisme en vriendelijkheid) en subjectief welzijn (positief en negatief affect, en levenstevredenheid) in vergelijking met klinische symptomen van dementie en hersenpathologie na overlijden. Persoonlijkheid wordt typisch geacht gerelateerd te zijn aan dementierisico door gedrag. Zo zouden mensen met een hoge score op consciëntieusheid gezonder kunnen leven, wat resulteert in betere gezondheid op lange termijn.

De onderzoekers ontdekten dat hoge scores op negatieve eigenschappen (neuroticisme, negatief affect) en lage scores op positieve eigenschappen (consciëntieusheid, extraversie, positief affect) geassocieerd waren met een hoger risico op een diagnose van dementie. Hoge scores op openheid, vriendelijkheid en levenstevredenheid hadden een beschermend effect in een kleinere subset van studies. Tot hun verbazing vonden ze echter geen verband tussen deze persoonlijkheidstrekken en daadwerkelijke neuropathologie in de hersenen van mensen na de dood. Dit suggereert dat sommige persoonlijkheidstrekken mensen veerkrachtiger kunnen maken tegen de schade veroorzaakt door ziekten zoals Alzheimer.

De onderzoekers keken ook naar andere factoren die de relatie tussen persoonlijkheid en dementierisico en neuropathologie konden modereren, waaronder leeftijd, geslacht en opleidingsniveau. Ze vonden bijna geen bewijs voor effecten, behalve dat het beschermende effect van consciëntieusheid toenam met de leeftijd. Veel factoren dragen bij aan de ontwikkeling van dementie. Naast genetische factoren is deze studie een eerste stap in het ontrafelen van de verbanden tussen persoonlijkheid en dementie.

De onderzoekers zijn van plan het werk voort te zetten en uit te breiden, inclusief het kijken naar mensen die weinig beperkingen vertonen ondanks veel pathologie. Ze hopen ook andere alledaagse factoren te onderzoeken die een rol kunnen spelen in de ontwikkeling van dementie.