Boek Lize Spit: 'Toont hoe groot de loyaliteit van kinderen naar ouders is'

Lize Spit heeft geen gemakkelijke jeugd gehad. De schrijfster had een moeder én een vader met een alcoholverslaving. Met name haar moeder lijkt haar het meest te hebben aangegrepen, alhoewel haar vader een 'borrelende vulkaan was met driftbuien'. En er was armoede.

Ze heeft besloten een boek te schrijven over haar jeugd en leven en heeft dat uitgebracht onder de titel Een autobiografie van mijn lichaam. Ze wil laten zien wat de destructieve gevolgen zijn geweest van de familie waarin ze is opgegroeid voor haar lichaam en ze begrijpt dat veel meer anderen mensen in die situatie gezeten hebben.

Suikerziekte en andere kwalen

Op haar twaalfde kreeg Lize diabetes. 'Die moeizame of verstoorde band gaat zeker niet enkel om een esthetisch gegeven. Dat gaat niet om, vind ik mezelf nu knap? Deels ook natuurlijk. Voel je je goed in je vel? Maar het gaat ook om een soort van basaal aanwezig mogen zijn in je eigen lichaam en het bestaan van dat lichaam accepteren', zegt ze in het programma De Afspraak.

Zie hier ook een fragment uit haar boek:

'Korte geschiedenis van mijn lichaam. Nooit een kind gebaard. Traag werkende schildklier. Artrose in linkerknie. Tandglazuur zo zacht als peperkoek. Chronische maagontstekingen. Complexe linkerkniefractuur. Voorstadium van baarmoederhalskanker. Linkerpols gebroken. Diabetes type 1. Linkerwijsvinger gebroken. Kleine rechterteen gebroken. Zona.

Korte geschiedenis van mijn hoofd. Schuldgevoel, depressie, slapeloosheid, angst voor controleverlies. Nooit een kind gebaard.'

Parentificatie

Ze heeft van haar moeder ook nooit het goede voorbeeld gekregen: 'Als je een moeder hebt die zichzelf verdooft, die niet meer aanwezig is in haar eigen lichaam, die heel zelfdestructief is en ook destructief naar haar omgeving, dan neem je als voorbeeld iemand die zo'n zelfbeeld heeft en dat beïnvloedt ook je eigen zelfbeeld.'

Op jonge leeftijd heeft Lize dus al geleerd voor haar ouders te zorgen, terwijl dit eigenlijk andersom hoort te zijn. Deze parentificatie, zoals dit wordt genoemd in de psychologie, kan makkelijk overgaan in diepgaande schuld- en schaamtegevoelens. Ze is emotioneel verwaarloosd. Maar, dan komt er meteen een ander probleem kijken. Haar loyaliteit is groter naar haar ouders dan misschien wel naar haarzelf. Dit moet een kind ook wel doen om te overleven, zonder ouders kan een kind niet overleven.

'Het blijft voor mij wel moeilijk om de term emotionele verwaarlozing te horen, want dan wil ik meteen mijn ouders verdedigen en ik hoop dat dat het mooie is aan dit boek, dat het toont hoe groot de loyaliteit van kinderen naar ouders toe is en hoe ver je ook als kind gaat in een poging om je ouders te helpen.'

Daarmee maakt Lize duidelijk dat ze ook nog op oudere leeftijd last heeft van deze loyaliteit, die schuldgevoelens kan opwekken. Deze loyaliteit is er al vroeg in gestampt, waarbij ze door de parentificatie voor haar ouders moest zorgen in plaats van voor haarzelf.

Weinig lichamelijk contact in familie

Dat haar beide ouders aan alcohol verslaafd waren zorgde voor veel spanning in het gezin. Het blijkt nu dat alle vier de kinderen in het gezin de angst heeft gehad om thuis te komen en één ouder dood aan te treffen die zichzelf om het leven heeft gebracht.

Verder verduidelijkt Lize dat er heel weinig lichamelijk contact was bij hun thuis en dat ze daardoor vermoedelijk ook een negatief zelfbeeld heeft ontwikkeld. Ook kan ze zichzelf moeilijk verliezen in seks (iets met orgastische potentie van Wilhem Reich, red.)

NRC duidt het in de boekrecensie misschien nog wel het meest treffend, geheel in de filosofie van Gabor Maté, dat lichamelijke ziekten een gevolg zijn van jeugdtrauma: 'Haar suikerziekte zou ook een factor kunnen zijn, of moet je dat omdraaien: is die ziekte een gevolg van haar negatieve zelfbeeld en haar neiging tot heimelijk snoepen, die weer een navolging lijkt van haar moeders neiging tot heimelijk drinken?'

Hieronder nog een video met een interview met Lize Spit (niet geciteerd hierboven).

Interview met Lize Spit over haar nieuwe boek