Burn-out, wat is het nu eigenlijk en hoe pak je het aan?

Ben jij vaak moe, ben je vergeetachtig, heb je moeite met je concentreren en ben je snel overprikkeld? Lijken je klachten maar niet over te gaan en vind je het moeilijk om er invloed op uit te oefenen en het te veranderen? Dan ben je misschien uitgeput of overspannen en als deze klachten al langer dan 6 maanden aanhouden heb je mogelijk een burn-out.

Er zijn zo veel programma’s over op televisie en er worden zo veel online tests en blogs over geschreven dat ik me kan voorstellen dat het niet meer te overzien is. Als gespecialiseerde burn-out coach wil ik je in eerste instantie graag meenemen in wat het betekent en wanneer je het mogelijk hebt. Laten we beginnen met de definities van burn-out en overspannenheid volgens de LESA richtlijnen:

Burn-out en overspannenheid zijn stress-gerelateerde aandoeningen waarbij verschillende stress symptomen optreden zoals vermoeidheid, prikkelbaarheid en emotionele labiliteit. Meestal wordt burn-out opgevat als een vorm van overspannenheid waarbij het chronische karakter en vermoeidheid meer centraal staan. Zowel stressbronnen uit de omgeving als persoonlijke eigenschappen spelen een rol bij het ontstaan van overspannenheid en burn-out. Een omgevingsstressor is bijvoorbeeld de combinatie privé en werk. Copingvaardigheden zijn van belang om stress goed te kunnen hanteren: een falende coping verhoogt het risico op het ontstaan van burn-out. (Bastiaansen et al, 2011)

De huisarts, de POH GGZ (praktijkondersteuner van de huisarts) of de bedrijfsarts kan jou vertellen of jij burn-out klachten hebt. Om je vast wat inzicht te geven heb ik een korte test gemaakt waarin je kunt testen hoe de richtlijn op jou van toepassing is. Deze test maakt onderscheid of je last van uitputtingsklachten hebt, overspannen of burn-out bent. Deze test sluit aan bij de LESA richtlijnen.
Je kunt de test anoniem invullen.

Mijn ervaring. In dit artikel wil ik jullie meenemen in mijn eigen leven en hoe ik ben omgegaan met mijn overspannenheid en lichamelijke burn-out. Ik wil hierin onderscheid maken. Omdat elke burn-out een andere oorzaak heeft, een andere uittingsvorm, maar wel vergelijkbare specifieke kenmerken zoals boven beschreven. Zelf ben ik niet burn-out geweest zoals beschreven in de richtlijn. Mijn burn-out uitte zich fysiek. Sinds mijn 21e heb ik reuma en toen een lange relatie na veel gedoe uitging en ik was verhuisd, besloot mijn lichaam er even helemaal mee te stoppen. Ik kon niet meer lopen. Ik kon mij letterlijk niet meer staande houden. Het was op. Bam, zomaar ineens, ik werd wakker en het was er.

De reden dat mijn lichaam een tijdje is gestopt met functioneren is omdat ik zo goed had geleerd mijzelf voor de gek te houden, dat ik geen signaal meer herkende dat het slechter met mij ging. En mijn lijf besloot daar een eind aan te maken.

Een lange periode van verschillende emoties, van niet doen wat mij gelukkig maakte, in een relatie blijven waarin ik mij onzeker voelde. Ik had een stuk in mezelf verloochend en me zelfliefde onthouden.
Dit overkomt iedereen weleens, dat je een tijd in een situatie bent waar je (nog) niet uit kunt of wilt, omdat het veilig en soms ook gewoon praktisch is. Dit kan op werk gebied zijn, in een relatie, een woonplek, noem het maar. Als je te lang in een ongezonde situatie bent gaat dit schuren. Je lijf weet dit vaak eerder dat je hoofd. Je slaapt slechter, eet meer, hebt vaker hoofdpijn, bent sneller geïrriteerd, je focus is minder dan je van jezelf gewend bent. Ik heb daar niet zo goed naar geluisterd. Ook omdat ik niet wist hoe. Daarom gaf mijn lijf mij een heel duidelijk signaal en zei: kappen nu. Nu is het tijd voor jou.
Mijn coping was doorgaan, hard werken en niet zeuren. Mijn perfectionisme ontwikkelde zich meer en meer en daarmee mijn innerlijke criticus ook. Goed was niet meer goed genoeg. Ik moest beter en leuker zijn en tja, dat was dus niet zo effectief.

Voor mij zal een overspannen periode vaker op de loer liggen. Ik ben gepassioneerd en gevoelig en zal regelmatig mijn fysieke grens tegenkomen, omdat deze nu eenmaal elke dag anders is door de reuma.
Zeker nu ik grotendeels gestopt ben met werken voor een baas en ik voor een groot deel van mijn tijd ondernemer ben, is het opnieuw een zoektocht naar balans en een vorm van regelmaat en structuur.
Voeding, beweging, start van de dag, adempauzes in de dag. Stil staan, emoties durven ervaren en deze uitspreken. Heel spannend, maar het helpt!

Mijn twee redmiddelen zijn yoga en praten geweest. Ik heb heel veel aan mijn coach gehad en ben haar eeuwig dankbaar. Het mooiste is voor mij dat hoe meer verdriet en boosheid ik verwerkte en hoe beter ik deze herkende en ik er naar luisterde, hoe minder last ik van mijn reuma had. Het is er nog steeds, maar het is meer in balans. En ik houd me heel goed staande.

Mocht je willen weten of coaching iets voor jou is, mag je altijd vrijblijvend contact met mij opnemen om dit te onderzoeken.
Het eerste gesprek is gratis en ik denk met jou mee wat de plek voor jou is. Dit hoeft niet bij mij te zijn.

Bron:
Bastiaanssen MHH, Loo MAJM, Terluin B, Vendrig AA, Verschuren CM, Vriezen JA. Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak Overspanning en burn-out. Huisarts Wet 2011:54(12);10-S11-6.

(Foto: Me by Jippster Photography, volg haar op instagram)