Blog | Hoe kunnen jongeren de prestatiedruk op zichzelf verlagen?

Onderzoekers en psychiaters laten weten dat na corona de depressie en eenzaamheid bij jongeren niet is afgenomen. Onderzoek heeft ook uitgewezen dat de mate van stress bij jongvolwassen inderdaad aan het toenemen is. Ze geven bij experts aan 'dat ze continu aan staan'.

De voornaamste reden zou de prestatiedruk vanuit de ouders zijn. 'We leven in een maatschappij die zegt: alles is mogelijk. Je kan alles bereiken als je maar je best doet. Dat geeft een enorme druk. Want als je de verwachtingen niet waarmaakt, als je niet op het vwo komt of een topstudie doet, dan ligt dat aan jezelf. Dan moet je wel heel suf zijn', zegt Wouter Staal, hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie aan de Radboud Universiteit en bijzonder hoogleraar autisme aan Universiteit Leiden, tegen het NRC.

Staal vraagt weleens door aan ouders wat ze dan precies van hun kinderen verwachten. Hij schrikt er vaak van hoe hoog de lat ligt. 'Dan volgt een hele opsomming: judo, hockey, pianoles, bijles… Te véél, zeg ik dan. Geef dat kind wat rust. Maar, zeggen die ouders met de beste bedoelingen, ze moet wél mee met de rest', verduidelijkt de hoogleraar in de krant.

Maar hoe kunnen de jongeren de druk op zichzelf verlagen? Hoe kunnen ze ervoor zorgen dat hun ouders meer buiten de deur staan? De enige oplossing is dat ze zich meer bezig gaan houden met psychologie, autonoom worden ten opzichte van hun ouders en hun eigen normen en waarden gaan bepalen. Dat is niet makkelijk met hijgende ouders in je nek, maar wel het gezondst.

Hieronder volgen een aantal gebieden waar winst te behalen valt:

(1) Minder presteren. Presteren is niet de oplossing voor je onzekerheid of aan je verwachtingen van je ouders te voldoen. Het zal nooit genoeg zijn. Dit betekent niet dat je helemaal niet moet presteren, maar gewoon je eigen tempo bepalen en doen waar je zelf interesse in hebt en je daar in ontwikkelen.

Te veel presteren valt onder afweermechanismen. Dit zijn overlevingsmechanismen die je hebt geïnternaliseerd om de pijn van er niet te mogen zijn te bedekken (sectie 3 in de theorie van Franz Ruppert). Deze afweermechanismen leiden nooit tot voldoening en kunnen zich uiten in het presteren op het gebied van onderwijs, werk, seks, macht etc.

(2) Minder of niet vergelijken. Vergelijken met anderen kan funest zijn voor je eigenwaarde. Vooral het bezoeken van Instagram maakt dit sterker. Echter, iedereen heeft zijn eigen path. Iedereen heeft zijn eigen rugzak uit het verleden mee gekregen. Bij de een is die wat voller dan de ander. Als je je meer in psychologie, jeugd en opvoeding zou verdiepen, constateer je dat je helemaal geen eerlijke vergelijking met anderen kunt maken. Het leven is helemaal niet volledig maakbaar in tegenstelling tot wat de gladde verkopers in die prerolls op YouTube vaak beweren.

(3) Beter observeren en filosoferen. Om je heen kijken kan de druk af doen nemen. Ik zelf kijk graag naar mijn hond. Die doet echt de hele dag niks. Waarom zou ik dan wel zo veel moeten doen? Voor wie? Die slaapt, eet wat, plast en poept en gaat weer slapen. Hij snuft aan wat en maakt zich om sommige dingen druk, maar meer ook niet. En misschien is er ook wel niet veel meer? Of wel? Is het echt allemaal nodig? Sta er eens bij stil, het mag wel wat relaxter. Moeder Natuur heeft dit presteren niet gewild.

Als je met deze drie punten aan de slag gaat, kan het al een stuk rustiger worden in je leven. Maar dit is complexe materie, dit gaat niet van de ene op de andere dag. Hier gaan jaren over heen om beter mee te worden.

Interessante links:

- Ouders, geef kinderen eens wat rust (NRC)
- Meer jonge vrouwen nemen anti-depressieva: 'Tijdens corona zag ik niemand' (NOS)
- Eenzaamheid onder jongeren: 'Vicieuze cirkel waar je in terecht komt' (NOS)

Sjoerd (1984) is ervaringsdeskundige, heeft 15 jaar ervaring 'op de sofa' en bestudeert in zijn vrije tijd psychologie en het boeddhisme. Ook yoga en meditatie zijn hem niet onbekend. Verder is hij online media ondernemer, www.valkeringmedia.nl, afgestudeerd Business Administration (WO) en fervent dierenliefhebber.