De plek waar je woont kan je hersenvolume veranderen

Uit een nieuwe studie gepubliceerd in Neurology, het medisch tijdschrift van de American Academy of Neurology, blijkt dat mensen van middelbare leeftijd en oudere mensen die in meer achtergestelde buurten wonen meer hersenkrimp hadden op hersenscans en vertoonden een snellere achteruitgang op cognitieve tests dan mensen die in buurten met minder nadelen woonden.

Onderzoekers zeggen dat dergelijke hersenveroudering een teken kan zijn van de vroegste stadia van dementie. Voor de studie identificeerden onderzoekers 601 mensen uit twee grotere studies van inwoners van Wisconsin, Amerika. De deelnemers hadden een gemiddelde leeftijd van 59 jaar en geen denk- of geheugenproblemen aan het begin van de studie, hoewel 69 procent een familiegeschiedenis van dementie had. Zij werden gedurende tien jaar gevolgd.

Het onderzoek

De deelnemers ondergingen een eerste MRI-hersenscan en vervolgens om de drie tot vijf jaar extra scans. Bij elke scan maten de onderzoekers het hersenvolume in delen van de hersenen die in verband worden gebracht met de ontwikkeling van Alzheimer. De deelnemers legden ook om de twee jaar denk- en geheugentests af, waaronder tests die de verwerkingssnelheid, de mentale flexibiliteit en de uitvoerende functie meten.

Onderzoekers gebruikten het woonadres van elke deelnemer en een maatregel genaamd de Area Deprivation Index om te bepalen of elke deelnemer in een bevoorrechte of achtergestelde buurt woonde. Buurten in de index worden bepaald door census gebieden van vijftienhonderd inwoners. De index bevat informatie over de sociaal-economische omstandigheden van elke buurt en haar bewoners en rangschikt buurten op basis van zeventien indicatoren waaronder inkomen, werkgelegenheid, opleiding en kwaliteit van de huisvesting.

Van alle deelnemers leefden negentien mensen in de twintig procent meest achtergestelde buurten in hun staat en 582 mensen leefden in de 80 procent van alle andere buurten in hun staat. Mensen in de eerste groep werden vervolgens één op vier gematcht met mensen in de tweede groep op ras, geslacht, leeftijd en opleiding en vergeleken.

Verschil in hersenvolume 

Aan het begin van de studie was er geen verschil in hersenvolume tussen mensen die in de meest achtergestelde buurten woonden en die in andere buurten. Maar aan het eind van het onderzoek vonden de onderzoekers bij mensen in de meest achtergestelde buurten een afname van de hersenen in gebieden die in verband worden gebracht met dementie, terwijl er in de andere groep geen krimp was. Onderzoekers vonden ook een hogere achteruitgang op tests die het risico op de ziekte van Alzheimer meten.

De bevindingen suggereren dat verhoogde waakzaamheid van zorgverleners voor vroege tekenen van dementie bijzonder belangrijk kan zijn in deze kwetsbare populatie. Enkele mogelijke oorzaken van deze hersenveranderingen zijn luchtvervuiling, gebrek aan toegang tot gezond voedsel en gezondheidszorg en stressvolle levensgebeurtenissen. Verder onderzoek naar mogelijke sociale en biologische paden kan artsen, onderzoekers en beleidsmakers helpen bij het identificeren van effectieve wegen voor preventie en interventie bij de ziekte van Alzheimer en gerelateerde dementie.

Verwoestende diagnose 

‘Wereldwijd is dementie een belangrijke oorzaak van ziekte en een verwoestende diagnose’, stelt auteur Amy J. H. Kind., van de University of Wisconsin School of Medicine and Public Health in Madison, over het onderzoek. ‘Er zijn momenteel geen behandelingen om de ziekte te genezen, dus het identificeren van mogelijke aanpasbare risicofactoren is belangrijk. Er is overtuigend bewijs dat de sociale, economische, culturele en fysieke omstandigheden waarin mensen leven de gezondheid kunnen beïnvloeden. Wij wilden bepalen of deze omstandigheden in de buurt het risico op neurodegeneratie en cognitieve achteruitgang verhogen, die in verband worden gebracht met de vroegste stadia van de ziekte van Alzheimer en dementie.’ (Foto: Unsplash/Robina Weermeijer)