Bessel van der Kolk: De eerste jaren bepalen hoe je ervoor staat

De bekende psychiater Bessel van der Kolk is in een podcast bij The Diary of a CEO verder ingegaan op interessante aspecten rondom trauma. De schrijver van het bekende boek The Body Keeps the Score ging onder andere in op wat de impact is van hun jeugd op mensen die bij hem in behandeling komen bij zijn trauma-centrum in de Verenigde Staten. '90 procent', antwoordde Van der Kolk resoluut op de vraag.

Van der Kolk ging, zoals hij wel vaker doet, ook op privé-kwesties in. Zo had hij altijd al het vermoeden dat zijn moeder een seksueel trauma heeft opgelopen omdat ze zeer angstig is als het om seks gaat. Toen zijn ouders een keer in de VS waren, heeft Van der Kolk het persoonlijk aan zijn moeder gevraagd. Maar op dat moment 'viel haar moeder flauw' en gaf geen antwoord. Zijn vader gaf Van der Kolk, hoe typisch, daarna op zijn sodemieter voor wat hij zijn moeder had aangericht. Van der Kolk zegt nu 'dat hij niet weet wat haar antwoord is', maar hij hoeft alleen maar de titel van zijn boek aan te halen en hij weet het toch, nietwaar? 'Maar ik wil niet te snel naar conclusies gaan', zegt Van der Kolk.

Waarom komen de meeste kinderen uiteindelijk in de problemen op latere leeftijd? 'De crux zit er in dat je niet bent gezien voor wie je was als kind. Er zijn verschrikkelijke dingen gedaan en niemand maakte zich er zorgen om of was in staat om je beschermen', verduidelijkt hij. 'Zowel als je bent geslagen of seksueel misbruikt bent is natuurlijk verschrikkelijk. Maar woorden kunnen ook erg slecht zijn. Een patiënt had een moeder die vaak tegen haar zei 'dat ze nooit vrienden zou krijgen omdat ze zo'n verschrikkelijk persoon is'. Het is niet ongebruikelijk dat dit gebeurd, mensen doen verschrikkelijke dingen tegen elkaar.'

Trauma helen kan, maar...

Van der Kolk is 'ervan overtuigd dat je van trauma uit je kindertijd geheeld kan worden'. 'Je kan veel doen, zolang je er de tijd in stopt en de middelen', zegt hij. 'Maar het probleem vandaag de dag is dat we te veel bezig zijn met productiviteit en gedragsveranderingen. En niet met hoe kunnen we mensen echt helpen. Alle dingen die ik in het boek heb gezegd, die worden gezien als onconventioneel in de psychiatrie. Omdat ze productief en goedkoop moeten zijn. Het winstgevende model maakt goede behandelingen onmogelijk', klaagt de psychiater.

In de video benadrukt Van der Kolk verder wat hij al eerder heeft gezegd, dat trauma 'een perceptie van het brein is'. 'Als je mij nu zou slaan', zegt hij tegen de presentator. 'Dan zou ik tegen anderen gaan zeggen dat jij gek bent etc. Maar als je drie jaar oud bent en je wordt geslagen door je vader, dan weet ik niet wat ik moet doen. Dan denk ik waarschijnlijk dat ik wat fout heb gedaan waardoor ik word geslagen en dat ik een verschrikkelijk persoon ben', aldus de psychiater. 'Dus dat word je perceptie van de wereld'.

Bekijk de volledige podcast hieronder.

Interview met Bessel van der Kolk