Blog | Waarom worden sommige mensen harder geraakt door ontwikkelingstrauma?

Onlangs had ik het er even over met mijn coach. Sommige vormen van ontwikkelingstrauma zie je bij veel mensen, maar lang niet iedereen krijgt te maken met mentale of psychische klachten. Waarom is dat? Dat is een belangrijke en boeiende vraag.

In die meeting hadden wij geen pasklaar antwoord. Het enige dat kan zijn, is dat zodra jij je opent voor want er binnen in je speelt en je terug gaat naar oude wonden, de pijn behoorlijk kan toenemen en er eventueel zelfs psychosomatische klachten kunnen ontstaan. Maar op één of andere manier zou je daar, volgens de de kenners, doorheen moeten gaan.

'Je komt dichter bij pijn', zei mijn coach weleens vaker. Dat zou 'positief' moeten zijn, maar zo ervaar je dat natuurlijk niet. Maar in het algemeen zijn een deel van de professionals, waaronder trauma-expert Gabor Maté, ervan overtuigd dat veel klachten op latere leeftijd het gevolg zijn van trauma die op jonge leeftijd is opgelopen. Alleen de vraag is, waarom komen sommige mensen er mee weg?

Neem emotionele verwaarlozing. Dat is denk ik het trauma met verreweg de meeste slachtoffers. Ik schat dat inmiddels de helft van de bevolking emotioneel is verwaarloosd, als het niet al iets meer is. Wetenschappelijke cijfers zeggen dat 60 procent goed gehecht is, maar dat lijkt mijn al niet meer realistisch, zeker in meer ontwikkelde landen als het Westen.

Je ziet zoveel mensen die met hoge waarschijnlijkheid emotioneel verwaarloosd zijn, maar fysiek 'buiten schot blijven'. Ze lopen geen zichtbare depressie op, ze hebben geen expliciete fysieke mankementen, maar toch weet je dat ze slecht contact met hun lichaam hebben en 'in hun hoofd leven'. Maar ze kunnen dit hun hele leven volhouden, wat natuurlijk erg treurig is. Een overlevingsmechanisme die in de jeugd is ingezet, wordt de rest van hun leven herhaald. zonder dat ze het door hebben.

We hebben hier denk ik nog geen pasklaar antwoord op. Gaby Stroecken doet wel een korte poging in het boek De mythe van de gelukkige kindertijd. Ze vraag zich af wat de zwaarte van de miskenning van het kind nu bepaald. Volgens haar is het voor de therapeut en relevant, als die een nieuwe patiënt aanneemt, dat diegene in gaat schatten wat de zwaarte van de miskenning is.

'De zwaarte zal afhangen van meerdere factoren; de intensiteit en de frequentie van het gebeuren, de relatie met de veroorzaker van de miskenning, de aanleg van het kind en het al dan niet aanwezig zijn van een 'wetende getuige' in de kindertijd, maken het verschil in de ernst van het opgelopen traumatisch bestaan', schrijven Gaby Stroecken en Rien Verdult in het boek.

Emotionele verwaarlozing is vaak een vorm van micro-trauma, waarbij je heel vaak te weinig hebt gekregen in plaats van heel weinig maar heel veel, zoals bij een groot trauma als een ongeluk of een eenmalige verkrachting gebeurt. Je bent stelselmatig niet gezien, niet gehoord, niet begrepen en hierdoor miskend. Waardoor je een diepgeworteld gevoel hebt ontwikkeld dat je er niet mag zijn, dat je gevoelens en behoeften er niet te doen en dat je je moet aanpassen aan de opvoeder, wat later andere mensen om je heen zijn.

Los van de punten van Stroecken en Verdult vermoed ik dat de rangorde in het gezin ook een rol speelt. Je ziet vaak dat jongere kinderen de dans meer ontlopen in vergelijking met oudere broers of zussen. Ze zijn vaak vrijer, hebben minder verantwoordelijkheidsgevoel en zijn minder afhankelijk van hun ouders.

Verder tasten we in het duister naar de echte oorzaken. Het is behoorlijk ingewikkeld. Het moeilijke is ook dat er veel jaren over heen gaan. Het duurt ten minste vaak twintig tot dertig jaar voordat de gevolgen van deze micro-trauma's te zien zijn of consequenties kunnen hebben. En dan nog, moet een patiënt ervoor kiezen om in therapie te gaan, zichzelf te leren kennen, door de pijn heen te gaan en uiteindelijk te rouwen om zijn kindertijd. Het is maar een kleine groep die daarvoor kiest, de rest gaat liever verder als 'ostrich'.

Sjoerd (1984) is ervaringsdeskundige, heeft 15 jaar ervaring 'op de sofa' en bestudeert in zijn vrije tijd psychologie en het boeddhisme. Ook yoga en meditatie zijn hem niet onbekend. Verder is hij online media ondernemer, www.valkeringmedia.nl, afgestudeerd Business Administration (WO) en fervent dierenliefhebber.