Muziek: alleen geluid of ook psychologisch helpend?

Heb je een bepaald liedje die je altijd op zet als het slecht gaat? Waar de lyrics precies omschrijven hoe je je voelt? En luister je naar muziek om te herkenning te zoeken in de muziek of om zelfs je te stemming te proberen te veranderen? Dan ben je niet de enige.

Denk eens aan hoe, tijdens de donkere diepte van de vroege pandemie in 2020, mensen in Italië, Canada en de Verenigde Staten elke avond hun ramen openden en samen zongen. En hoe mensen in andere landen ook manieren vonden om muziek te delen - waaronder mensen die virtueel online samen zongen.

Hun muziek was een opmerkelijk bewijs van de menselijke overlevingsdrang. Het was ook een krachtige herinnering aan het feit dat onze individuele overleving verbonden is met de solidariteit die we vinden in onze gedeelde menselijkheid. Openlijk samen deelnemen aan het uitdrukken van de hoop die ons op de been houdt, voelt natuurlijk aan temidden van een enge situatie die iedereen treft.

Individuele gezondheid en sociale banden

Onderzoek suggereert dat samen zingen zowel de individuele gezondheid als de sociale banden bevordert onder degenen die meedoen. Simpel gezegd, de endorfines die vrijkomen in onze hersenen geven ons een goed gevoel. Ze verhogen ook ons vermogen om pijn te verdragen - ook emotionele pijn, zoals we hebben ervaren bij het zien van verontrustende beelden van de pandemie.

Een groep wetenschappers die in 2006 bijeenkwam in het Centrum voor Computeronderzoek in Muziek en Akoestiek van de Stanford Universiteit merkte op dat onderzoek heeft aangetoond dat muziek met een sterke beat de hersenen stimuleert en er uiteindelijk toe leidt dat hersengolven in de maat van het ritme gaan resoneren. Aan de andere kant stimuleren lage beats de langzame hersengolven die worden geassocieerd met hypnotische of meditatieve toestanden. Snellere beats kunnen aanzetten tot alerter denken.

Stress en angst

Muziek luisteren blijkt stress en angst te verminderen, zelfs bij ernstig zieke ziekenhuispatiënten. Uit één onderzoek bleek dat zelfs eerstelijnsverpleegkundigen - een beroepsgroep die al veel stress kent en die tijdens de pandemie meer dan ooit is gestrest - hun stress kunnen verminderen door een pauze te nemen en naar rustgevende muziek te luisteren. In het onderzoek luisterde de ene groep verpleegkundigen 30 minuten naar rustgevende muziek van hun keuze, terwijl de andere groep gewoon 30 minuten rustig op een stoel bleef zitten. Onderzoekers ontdekten dat na de rust van een half uur de verpleegkundigen die naar muziek hadden geluisterd lagere cortisolwaarden hadden, het stresshormoon, dan degenen die gewoon hadden gerust.

Muziek is meer dan enkel fijn

Muziek is dus meer dan enkel fijn om naar te luisteren, of leuk om op mee te zingen. Muziek heeft de gave om sociale banden te versterken, om stress en angst te verminderen en om door moeilijke momenten heen te komen. Er zijn zoveel nummers op de wereld, dat er altijd wel een nummer is die bij de situatie past. Die perfect is om door een moeilijke tijd heen te komen, of die perfect is om een vorm van herkenning te vinden.