Naomi Rabe (19) is één van de jongeren wie door de crisis terugviel in haar depressie: ‘De ‘ouderen’ hebben vreselijk geleden in de oorlog, maar wij, de ‘jongeren’, lijden nu.’

Al maanden komen er nieuwsberichten naar buiten dat jongeren lijden onder de crisis. Ze kunnen niet naar school, zijn wellicht hun bijbaan verloren en de ‘geweldige studententijd’ spenderen veel jongeren alleen en thuis. Ook de negentienjarige Naomi Rabe uit Arnhem gaat door een diep dal sinds de coronacrisis ons land binnendrong.

Van positief naar negatief

Rabe begon de crisis met een positieve kijk: alles was dicht en er waren even geen verplichtingen tot sociale activiteiten. Maar die positieve kijk verloor ze helaas al snel. ‘Ik raakte mijn baan kwijt, heb maanden geen school kunnen volgen en heb ook een lange tijd mijn behandelaren, zoals mijn psycholoog, niet kunnen zien’, begint Rabe. Het ging van kwaad tot erger en het zorgde ervoor dat Rabe terugviel in haar depressie.

‘Ik werd weer onwijs suïcidaal, verloor mezelf in zelfbeschadiging en begon ook vreselijk veel te drinken.’ Tijdens de hoogste pieken van de lockdown zat Rabe voornamelijk binnen, kwam ze alleen ’s nachts buiten als ze een paniekaanval of herbeleving had of overdag om de noodzakelijke boodschappen te doen. Soms keek ze video’s op sociale media, las ze een boek of knuffelde ze met haar kat, maar daar bleef het bij.

Positieve daginvulling

‘Gelukkig is dat vanwege een positieve daginvulling nu minder. Maar het sluimert nog wel en ik zou liegen als ik zou zeggen dat het mij allemaal wel soepel afgaat.’ Momenteel heeft Rabe wel een ritme kunnen ontwikkelen, ook al is ze er na meer dan twaalf maanden crisis helemaal klaar mee. ‘Ik werk op het CIOS in Arnhem, waar ik als stagiaire bij de beveiliging loop. Buiten mijn werkdagen om ben ik veel bezig met schrijven, lezen, spiritualiteit en mijn herstel.’

Om te voorkomen dat Rabe niet opnieuw terugvalt, probeert ze te blijven praten over wat er in haar omgaat en hoe ze zich voelt. ‘Ook als het geen fijne gevoelens zijn deel ik ze. Ik probeer ook niet zo stil te staan bij de huidige situatie wereldwijd. Niet dat het mij niet raakt, maar juist zoveel dat ik er moeilijk mee om kan gaan.’

Vergeten groep?

Rabe is niet de enige die door de langdurende lockdowns en crisis er bijna aan onderdoor ging. GGZ-instellingen hebben al vaker aan de alarmbel getrokken, omdat het niet goed gaat met de jongeren. En toch lijkt het alsof zij worden vergeten. Hogescholen en universiteiten zijn immers al maanden dicht, terwijl winkelen bij de H&M of Hema wel kan. Krom is dat, vindt Rabe. ‘Op het moment dat jongeren opgroeien en zich ontwikkelen in een samenleving waar hun stem en bestaan niet wordt ondersteund, zal dat onherstelbare schade achterlaten. Jongeren kunnen niet of amper naar school, hun dagbesteding valt weg, sociale interactie wordt zo goed als verboden en een knuffel van je beste vriend(in) zit er niet in.’ Dit allemaal terwijl deze doelgroep nog vol aan het ontwikkelen is.

‘De noodkreten vanuit de leeftijdscategorie veertien tot en met zesentwintig zijn drastisch toegenomen het afgelopen jaar. Je kunt elke GGZ-instelling in Nederland opbellen met de vraag: ‘Hoe lang is de wachtlijst bij jullie als ik suïcidaal ben?’ En ze kunnen geen van allen iets voor je betekenen. De jeugd wordt zó verwaarloosd op het gebied van emotionele steun en begrip dat ze in een rap tempo psychische problemen ontwikkelen.’

‘Het is ‘maar’ een lockdown; geen oorlog’

Ondanks de noodkreten van zowel de jongeren als de GGZ-instellingen, is er ook een andere mening. Eind vorig jaar stond er een ingezonden brief in De Senator over de Tweede Wereldoorlog tegenover de huidige pandemie en dat in vergelijking met waar veel van de opa’s en oma’s doorheen moesten gaan, jongeren zich niet moesten aanstellen. Ook Rabe heeft die tegenargumenten gehoord.

‘Ik vind niet dat we een pandemie kunnen vergelijken met hetgeen dat Adolf Hitler en zijn handlangers hebben aangericht. Het binnen zitten heeft in de oorlog mensenlevens gered, maar het binnen zitten vandaag de dag eist mensenlevens. Tijdens deze pandemie is het aantal kinderen op de Intensive Care na een suïcidepoging onwijs gestegen.’ Ze snapt dat er overeenkomsten zullen zijn als een avondklok of een verbod om ergens te komen tenzij je aan bepaalde voorwaarden voldoet. Maar van het feit dat er mensen zijn die daadwerkelijk vinden dat de ‘jeugd van tegenwoordig’ zich niet zo moet aanstellen, walgt ze.

‘Leed is leed. Iemand die verdrinkt in een peuterbadje is net zo dood als iemand die verdrinkt in de zee. Wie zijn anderen om te oordelen over iemands leed terwijl iedereen emoties anders ervaart? De ‘ouderen’ hebben vreselijk geleden in de oorlog. Dat is een feit. Maar wij, de ‘jongeren’ lijden nu.’ In plaats van vingertjes wijzen zouden we er voor elkaar moeten zijn vindt Rabe. Ervaring gebruiken om te motiveren door te zetten in plaats van het neerhalen en kleineren van anderen.

Nood aan verandering

Vooralsnog staat er gepland dat de hogescholen en universiteiten eind deze maand mondjesmaat en met snel- en zelftesten open mogen. Dat is een eerste stap in de goede richting, maar Rabe wil absoluut meer veranderingen. Voor haar is het belangrijkst dat er erkenning komt voor het psychisch leed dat alleen maar groeit. En dat er erkend wordt dat er fouten zijn gemaakt en dat het anders had gekund. ‘Het liefst zou ik ook zien dat er geïnvesteerd wordt in ondersteuning voor mensen die momenteel met psychische klachten lopen en dat landelijk gezien de GGZ-instellingen gehoord worden als ze aan de nood bel trekken.’

Ook zou ze graag zien dat het mogelijk wordt gemaakt dat jongeren in kleine groepjes tóch samen mogen komen en dat de versoepelingen voor het fysieke onderwijs doorgaan. ‘Er is zoveel dat ik graag zou zien veranderen maar wat ik het liefst van alles zie veranderen is dat we eens stoppen met elkaar naar beneden te halen en in plaats daarvan elkaar helpen. We hebben het allemaal zwaar.’

(Foto: Naomi Rabe)