Virtual reality en mobiele apps kunnen forensisch psychiatrische patiënten helpen

Technologieën als virtual reality en mobiele apps kunnen volgens Hanneke Kip een grote meerwaarde zijn voor de behandeling van forensisch psychiatrische patiënten. De behandeling van deze patiënten, die agressief of seksueel grensoverschrijdend gedrag vertonen en tegelijkertijd een psychische aandoening hebben, draagt bij aan het verkleinen van de kans dat iemand opnieuw de fout in gaat.

Kip werkt aan een onderzoek naar op welke manier virtual reality (VR) en apps kunnen bijdragen aan de behandelingen voor forensisch psychiatrische patiënten. Het zou niet als een vervanging kunnen dienen, maar wel als een aanvulling. Er wordt op dit moment wel gebruik gemaakt van technologie bij sommige behandelingen, maar virtual reality wordt nog niet ingezet en daarom gelooft Kip dat het een nieuwe ervaring kan toevoegen.

Zo kan een technologie als VR zorgen voor meer nadruk op ‘doen en ervaren’ in een realistische omgeving in plaats van ‘denken en praten’ in de behandelkamer. Daarnaast kunnen mobiele apps gebruikt worden om onderliggende mechanismen van gedrag aan te pakken, zoals gebrek aan zelfcontrole – een belangrijke voorspeller van crimineel gedrag.

VR en apps 

Voor haar onderzoek heeft Kip de interactieve ‘Triggers & Helpers’ VR-toepassing ontwikkeld. Deze VR-toepassing kan volledig aangepast worden op de eigenschappen van de patiënt en dit maakt het toepasselijk voor vrijwel elke patiënt. Ook kunnen behandelaren bij elke ontwikkeling actief actief betrokken zijn door middel van meerdere onderzoeksmethodes. Een belangrijke conclusie is dan ook dat voor het ontwikkelen van dit soort nieuwe interventies het essentieel is om de eindgebruikers te betrekken zodat de technologie aansluit op hun behoeftes en vaardigheden. De werkzaamheid van deze gepersonaliseerde VR-toepassing zal de komende jaren verder onderzocht worden.

Maar Kip liet het niet alleen bij een VR-toepassing, ze ontwikkelde ook een mobiele app gericht op automatische zelfcontrole training. In de app worden gebruikers gevraagd om hun niet-dominante hand voor alledaagse taken zoals het openen van deuren of het aandoen van licht te gebruiken. Door continu een automatische reactie te onderdrukken, wordt de ‘zelfcontrolespier’ getraind. Om snel inzicht te krijgen in de werkzame onderdelen, werd de app onderzocht in een studie waaraan 204 studenten deelnamen. Deze studie liet veelbelovende resultaten zien: zelfcontrole bij de studenten die de app gebruikten verbeterde wel over tijd, terwijl dit niet het geval was bij de groep die zelfcontroletraining ontving via e-mail en een controlegroep die geen interventie gebruikte. Op dit moment wordt onderzocht of en hoe deze app werkt bij psychiatrische patiënten.

Andere onderzoeken

Ook uit uitgebreid behoeftenonderzoek onder forensisch psychiatrisch patiënten en hun zorgverleners is gebleken dat VR unieke mogelijkheden biedt om meer inzicht te krijgen in ‘triggers’ voor crimineel gedrag. Wat zorgt ervoor dat ze het gedrag uitvoeren? Wat zijn die triggers precies? En hoe werken deze? Nu worden deze vragen vaak geprobeerd te beantwoorden door middel van gesprekken, maar het herinneren en goed verwoorden kan lastig zijn.

Door een patiënt in verschillende virtuele scenario’s te zetten, zoals bijvoorbeeld een druk park met een grote groep mensen of in een woonkamer waarin een ander persoon is die ruzie probeert te maken, kunnen zowel de patiënt als de behandelaar zien hoe de patiënt reageert op dit soort situaties. Ook kan de patiënt op een realistische manier oefenen met vaardigheden die hem of haar helpen om te gaan met de lastige situaties.

Voor nu staat het onderzoek van Kip nog in de kinderschoenen en moet er nog meer onderzoek gedaan worden voor het echt op de markt gebracht kan worden, maar volgens Kip zijn dit hele belovende resultaten.

(Foto: Pexels/Tima Miroshnichenko)