Waarom focust het brein vaker op het negatieve en hoe verander je dat?

Het menselijk brein is op vele fronten enorm bijzonder. Het idee alleen al dat er een vrij klein deel van je lichaam alles bepaalt en dat je zonder dat onderdeel niets kan en niets bent. Toch heeft het brein ook een tekortkoming: het focust zich sneller de negatieve dingen in het leven dan positieve. Dit kan de mens chronisch in een negatieve gemoedstoestand brengen, en ook behoorlijk angstig maken. Hoe komt dit?

Dat negatieve dingen in het leven vaak meer opvallen dan positieve dingen komt vanuit de evolutie. Toentertijd hadden mensen die ‘functie’ nodig om te kunnen overleven en onmiddellijk te kunnen reageren op negatieve gebeurtenissen, want die waren vaak schadelijk of dodelijk. De evolutie geeft niets om het welzijn van de mens op lange termijn of het verlangen naar gezonde relaties, zolang de mens maar lang genoeg kan overleven om zich voor te planten.

Dat het menselijke brein op die manier werkt, is iets waar vaak op ingespeeld wordt. Zo worden er veel negatieve verhalen gemaakt door de media, met emotionele koppen, omdat mensen daar sneller op klikken. Het is dezelfde reden waarom social media-feeds vaak vol staan met angst en woede opwekkende inhoud. Vrolijke, plezierige, opbeurende en positieve ervaringen gaan vaak snel door de hersenen heen, als een raceauto. Maar het constante focussen op de negatieve dingen, bewust of onbewust, maakt een mens niet altijd blijer. Daarom vond Psychology Today vier manieren om dat te veranderen.

1. Zoek visueel naar het goede 

Als je een zoveelste lockdown wandeling gaat maken, kijk eens meer om je heen met een bewuste blik. Op deze manier omhoog kijken en ‘scannen naar het goede’ opent en versterkt holistische en inclusieve hersenpaden, en gaat in tegen de negatieve, bekrompen, vaak egocentrische blik waar onze hersenen standaard op gericht zijn.

Daarnaast is de strategie van de Amerikaanse psycholoog Rick Hanson ook helpend: Stel je voor dat je de dingen uit je leven, zoals je huis, werk, stad, relaties, bekijkt vanuit een vliegtuig. Wat ziet er anders uit vanuit dit macro-perspectief? Je kunt de huidige stressfactoren ook in de context van de tijd plaatsen. Zal de dringende kwestie van vandaag er zoveel toe doen over een paar maanden, of een jaar, of vijf? Niet om je stress of angsten te bagatelliseren, maar je kunt ze in een bredere macro-context plaatsen om perspectief en kalmte op te roepen.

2. Focus op waar je van geniet

Een dagelijkse routine kan na een tijd als een sleur aanvoelen omdat je elke dag hetzelfde doet voor je gevoel. Toch is het belangrijk om doelbewust aandacht te besteden aan de mooie dingen van de dag. Het hoeft niet iets groots te zijn; het kan al zijn dat je stilstaat bij de lekkere warme douche die je hebt gehad of de fijne knuffel van je partner of kinderen die dag.

3. Geef aandacht aan wat goed gaat 

Je kunt je hersenen trainen om je huidige situatie te scannen om specifieke dingen te identificeren die goed gaan. Terwijl je deze dingen observeert, kijk dan of je een gevoel van vrede, kalmte, vertrouwen of andere positieve emoties opmerkt. Doe het rustig aan en neem het in je op, al is het maar voor een paar seconden. Je kunt ook denken aan wat er eerder goed is gegaan, zelfs als het nu niet gebeurt. Als we letten op wat er niet goed gaat in een groter geheel van dingen die wel goed gaan, kunnen we krachtiger en nederiger worden en meer verbonden met anderen.

4. Kijk vaker omhoog naar de lucht 

Het klinkt wellicht ‘zweverig’, maar het is goed om stil te staan bij de schoonheid van de wereld om je heen. De natuurlijke schoonheid van de hemel is altijd voor iedereen beschikbaar, zelfs ‘s nachts. De hemel dient ook als een prachtige metafoor voor ons ruime bewustzijn en dat we zoveel meer zijn dan de slechte dingen die ons zijn overkomen. Dus, hoewel de hersenen krachtig bekabeld zijn om voortdurend te zoeken naar en te focussen op het negatieve, is het ook heel kneedbaar en kunnen we het trainen in de richting van het tegenovergestelde. (Foto: Pexels/Alex Green)