Wat is het verschil tussen spousificatie en parentificatie?

Spousificatie en parentificatie zijn beide termen die worden gebruikt in de context van ongezonde dynamieken binnen families, vooral in situaties waarin kinderen een rol aannemen die niet passend is voor hun leeftijd of ontwikkeling. Het belangrijkste verschil tussen de twee concepten is de aard van de rol die het kind op zich neemt en tegen wie deze rol is gericht.

Spousificatie

Spousificatie verwijst naar het fenomeen waarbij een kind een rol op zich neemt die normaal gesproken voorbehouden is aan een echtgenoot of partner. In dit geval wordt het kind behandeld als een emotionele partner voor een ouder, waarbij het kind betrokken is bij volwassen zaken zoals de emotionele problemen en zorgen van de ouder. Dit kan leiden tot een verwrongen ouder-kindrelatie waarin de grenzen tussen ouder en kind vervagen, en het kind te veel verantwoordelijkheid en emotionele lasten draagt.

Parentificatie

Parentificatie verwijst naar het proces waarbij een kind de verantwoordelijkheden en zorgtaken van een ouder op zich neemt. Dit kan gebeuren als gevolg van de afwezigheid, onbekwaamheid of emotionele onbeschikbaarheid van de echte ouders. Kinderen die parentificatie ervaren, worden vaak gedwongen om voor hun jongere broers en zussen te zorgen, huishoudelijke taken op zich te nemen en soms zelfs de emotionele steun voor hun ouders te bieden. Dit kan een onevenwichtige machtsdynamiek in het gezin creëren en de ontwikkeling van het kind beïnvloeden.

Zowel parentificatie als spousificatie kunnen negatieve gevolgen hebben voor de emotionele en psychologische ontwikkeling van een kind. Het kan leiden tot gevoelens van stress, angst, overbelasting en een gebrek aan een gezonde zelfontwikkeling. Het is belangrijk dat ouders en gezinsleden bewust zijn van deze dynamieken en streven naar het creëren van gezonde en passende rollen binnen het gezin om de welzijn van alle betrokkenen te waarborgen.

Beide vormen vallen onder kindermishandeling, zoals John Bradshaw zou zeggen. De inmiddels overleden Amerikaanse spreker heeft beide gevallen vaak in de praktijk gezien, waarbij volgens Bradshaw de eerste vorm, spousificatie, vaak voorkomt maar minder vaak wordt erkend. Deze vorm is volgens hem 'behoorlijk onder de banken geschoven'. In beide gevallen wordt het kind copedendent en loopt het een traumatische wond op.