Bestonden dementie en Alzheimer in het oude Griekenland en Rome?

Bestonden dementie en Alzheimer in het oude Griekenland en Rome? Medische teksten van 2.500 jaar geleden vermelden zelden ernstig geheugenverlies, wat suggereert dat de tegenwoordig wijdverspreide dementie voortkomt uit moderne omgevingen en levensstijlen, zo blijkt uit een nieuwe analyse.

Men zou kunnen denken dat leeftijdsgerelateerde dementie altijd al bij ons is geweest, teruggaand tot de oude wereld. Maar een nieuwe analyse van klassieke Griekse en Romeinse medische teksten suggereert dat ernstig geheugenverlies – dat tegenwoordig op epidemische niveaus voorkomt – extreem zeldzaam was 2.000 tot 2.500 jaar geleden, in de tijd van Aristoteles, Galenus en Plinius de Oudere.

Het door USC geleide onderzoek, gepubliceerd in het Journal of Alzheimer's Disease, ondersteunt het idee dat Alzheimer en gerelateerde dementieziekten producten zijn van moderne omgevingen en levensstijlen, met sedentair gedrag en blootstelling aan luchtvervuiling als één van de boosdoeners.

Alleen milde stoornissen bij Grieken en Romeinen

De oude Grieken erkenden dat veroudering vaak geheugenproblemen met zich meebracht die we zouden herkennen als milde cognitieve stoornissen, of MCI, maar niets dat lijkt op een groot verlies van geheugen, spraak en redenering zoals veroorzaakt door Alzheimer en andere soorten dementie. Finch en co-auteur Stanley Burstein, een historicus aan de California State University, Los Angeles, bestudeerden een groot aantal oude medische geschriften van Hippocrates en zijn volgelingen. De teksten catalogiseren kwalen van ouderen zoals doofheid, duizeligheid en spijsverteringsstoornissen – maar maken geen melding van geheugenverlies.

Eeuwen later in het oude Rome duiken enkele vermeldingen op. Galenus merkt op dat sommige ouderen op de leeftijd van 80 jaar moeite beginnen te hebben met het leren van nieuwe dingen. Plinius de Oudere merkt op dat de senator en beroemde redenaar Valerius Messalla Corvinus zijn eigen naam vergat. Cicero observeerde voorzichtig dat 'ouderlijke dwaasheid ... kenmerkend is voor onverantwoordelijke oude mannen, maar niet voor alle oude mannen.'

Finch speculeert dat naarmate Romeinse steden dichter bevolkt raakten, de vervuiling toenam, wat leidde tot een toename van gevallen van cognitieve achteruitgang. Bovendien gebruikten Romeinse aristocraten loodhoudende kookvaten, loden waterleidingen en voegden zelfs loodacetaat toe aan hun wijn om het te zoeten – zichzelf onbewust vergiftigend met het krachtige neurotoxine. (Enkele oude schrijvers herkenden de toxiciteit van loodhoudend materiaal, maar er werd weinig vooruitgang geboekt in het omgaan met het probleem tot ver in de 20e eeuw. Sommige geleerden geven loodvergiftiging de schuld van de val van het Romeinse Rijk).

De Tsimane

Voor dit artikel dacht Finch niet alleen aan het Romeinse Rijk of de Grieken. Bij gebrek aan demografische gegevens voor het oude Griekenland en Rome, wendde Finch zich tot een verrassend model voor ouder worden in de oudheid: de hedendaagse Tsimane Amerindianen, een inheems volk van het Amazonegebied in De Tsimane – net als de oude Grieken en Romeinen – hebben een pre-industriële levensstijl die zeer fysiek actief is, en ze hebben extreem lage percentages dementie.

Een internationaal team van cognitieve onderzoekers geleid door Margaret Gatz, een professor in psychologie, gerontologie en preventieve geneeskunde aan de USC Leonard Davis School, vond dat onder oudere Tsimane mensen, slechts ongeveer 1% lijdt aan dementie. In contrast, 11% van de mensen van 65 jaar en ouder die in de Verenigde Staten wonen, heeft dementie, volgens de Alzheimer's Association.

'De Tsimane-gegevens, die behoorlijk diepgaand zijn, zijn zeer waardevol,' meldt Finch. ; Dit is de best gedocumenteerde grote populatie van oudere mensen die minimale dementie hebben, wat allemaal aangeeft dat de omgeving een enorme factor kan zijn voor het risico op dementie. Ze geven ons een sjabloon voor het stellen van deze vragen.'