Bram en Fimme Bakker gaan het podium op: 'Heb hekel aan dikke mensen'

Eind deze maand is de première van de theater-show van voormalig psychiater Bram Bakker (60) en zijn zoon Fimme (29). De theater-show heet 'Ben je bezopen?' en gaat over verslaving en de relatie tussen Bram en zijn zoon Fimme en hoe ze zelf het leven hebben ervaren tot nu toe.

Een interessante combinatie, daarom was het voor-interview met NRC ook leuk om te lezen. Het boeiende is dat Bakker, die zelf medisch directeur van een verslavingskliniek is geweest, de verslaving van Fimme aan drugs niet zag aankomen. Dat verbijsterde de altijd openhartige Bakker zelf ook.

Toch snapt Bakker het ergens later wel. Toen in 2018 zijn cerebellum 'het begaf', besefte hij na een lange zoektocht bij medici dat het een psychosomatische klacht was en dat hij zelf ook nog oud zeer had weg te werken. Dit oude zeer voorkwam onder andere waarschijnlijk dat hij niet genoeg oog had voor zijn zoon. En ergens wil je misschien ook wel niet zien dat je zoon verslaafd was.

Verslaving Fimme

Fimme raakte vanaf zijn veertiende aan de drugs. Na de cannabis volgden xtc, mdma, coke, ghb, lsd. 'Had ik na het weekend pillen over, dan nam ik die in mijn eentje in bed. Lag ik bij mijn moeder in huis helemaal door het dak te gaan. Het was zo’n contrast met hoe ongelukkig ik me normaal voelde, hoe niet thuishorend in de wereld.' Dit ging jaren door, totdat hij zelfs dacht aan zelfmoord óf zijn vader om hulp vragen. Twee weken later zat hij op het vliegtuig naar een verslavingskliniek in Bangkok.

Daarna is Fimme hersteld van zijn verslaving. Maar hij blijft wel een jongen waar wat kilo's aan zitten. Hij houdt van eten. Dit in tegenstelling tot zijn vader, die een fanatieke hardloper is en zelfs 'running therapie' voorschrijft aan zijn patiënten. Maar dat zijn zoon uit zichzelf hardloopschoenen aan gaat trekken? Ho maar.

Dikke mensen

Dit probleem kwam ook naar voren bij de eerste try-out. Toen ze niet wisten wat ze beiden zouden gaan zeggen. Bram kreeg een dreun toen hij zijn zoon het volgende horen zeggen: 'Fimme zei: mijn vader haat dikke mensen dus hij haat ook mij. Dat voelde echt als een klap, zo hier'. (hij wijst naar de plexus solaris). Bram moest dit corrigeren: 'De volgende dag belde hij me op. Hij zei: je mag alles over mij zeggen maar dat ik dikke mensen haat, is gewoon niet waar.'

De zielenknijper snapt wel waar dit vandaan komt. 'Nou, ik heb een grote hekel aan dikke mensen en een van mijn recentere inzichten is dat dat vooral veel zegt over mij', vervolgt hij. Dat Fimme dat zichzelf aan trok, was niet zo vreemd gezien het verleden. 'Dan zat ik in de auto te tieren over familieleden met overgewicht, met op de achterbank Fimmetje die ook al een beetje begon uit te dijen.'

Bram pushte Fimme vroeger ook om mee te gaan om te gaan hardlopen. 'Ik heb lang gedacht: mijn vader en ik begrijpen elkaar niet. Als ik met een zak chips op de bank zit, denkt mijn vader: waarom ga je niet hardlopen jongen, ga nou eens wat aan je gewicht doen'. Hij voelde zich daarom niet geliefd. 'We hebben vanuit onze jeugd allebei een gevoel van: wordt er wel van mij gehouden? Mag ik er wel zijn? Of ben ik eigenlijk meer tot last?'

Fimme zijn aversie tegen hardlopen is misschien wel gekomen omdat zijn vader hem onder druk zette. 'Ik heb nog steeds een ontzettende hekel aan hardlopen omdat ik altijd mee moest naar de trimloop. Of ik het wilde of niet. Het was gewoon: ik ga hardlopen en jij gaat mee', citeerde hij zijn vader.

Het complex trauma

Het gevoel 'dat er niet van je gehouden wordt' en 'dat je niet genoeg waard bent' lijkt gelijk te zijn aan een complex trauma voor Fimme. In de meeste gevallen is volgens Gabor Maté een trauma schuldig aan een verslaving, dus zou zijn complexe trauma een trigger geweest kunnen zijn voor zijn verslaving. Om de pijn te dempen 'dat hij niet genoeg waard is'.

Het mooie is dat Bram overigens tegenwoordig groot fan is van dat psychiaters wel eerst met zichzelf aan de slag gaan voordat ze psychiater gaan worden. In zijn podcast De Balanskliniek zegt hij dat hij 50 uur leertherapie kreeg bij geneeskunde met als doel zichzelf te leren kennen, maar hij roddelde meer over andere psychiaters dan dat hij echt de diepte in ging.

De pijnlijke waarheid lijkt wel te zijn dat als Bram eerst aan zichzelf had gewerkt, hij een complexe trauma én verslaving bij zijn zoon had bespaard. Gaby Stroeken zegt hierover in Het miskende kind: 'Volwassenen nemen onbewust wraak op hun eigen kinderen voor de geleden pijn uit de eigen kindertijd die ze hebben onderdrukt´´´´´', schrijft ze onder andere. Ouders die hun kindertijd niet hebben verwerkt zijn 'noodlijdend' en een kind is een ideaal object om verlost te worden van deze noodlijdende situatie. 'Zij zijn in alle leeftijdsfasen zeer bruikbare objecten voor de meestal onbewuste herhalingsdwang naar liefde en (h)erkenning.' (foto: Bram Bakker ZoMa Opleidingen)