Eerder lazen we al dat zingeving tegenwoordig een hele opgave is geworden. Volgens de filosoof Friedrich Nietzsche komt dat omdat de mens zelf God heeft gedood. Wat er voor heeft gezorgd dat ons leven zinloos is. Maar dit betekende niet dat ons leven de gehele tijd zinloos was. Sterker nog, door de nieuwe verworven vrijheden konden we namelijk zelf de essentie of de reden van ons bestaan bepalen.
De zin van het leven vinden is vandaag de dag er niet makkelijker op geworden. In het verleden was dit vaak nogal een stuk gemakkelijker. Religies boden een breed raamwerk aan waarin de zin van het leven werd verklaard. Maar de filosoof Nietzsche doorbrak dit raamwerk en liet ons achter met de gebroken restanten. Het concept God was verouderd volgens Nietzsche. Zijn visie, en scherpe kritiek die hier bij hoorde, kwam als een donderslag bij heldere hemel aan. Want als God niet (meer) bestaat, wat is dan de reden dat we bestaan?
De (latere) existentialisten zagen juist een nieuwe uitdaging in de negatieve boodschap van Nietzsche. Ja, het zou goed kunnen dat het leven volkomen zinloos is. Maar het is juist de uitdaging van ieder individu om – door het gebrek, of afwezigheid, van een god(en) – binnen zijn compleet zinloze bestaan een eigen levenshouding (ethos) op te bouwen. Door het bouwen aan je eigen ethos – een manier waarop je je gedraagt en waarop je over dingen oordeelt – geef je je bestaan juist zin.
Existentialistische denkers zoals Jean-Paul Sartre, Simone de Beauvoir en Albert Camus zagen juist veel kansen in de nieuwe vrijheid die we hadden verworven. We waren losgekomen onder het juk van een godsdienst en hadden allen de kans om zelf onze eigen ethos te vormen. Ons bestaan gaat vooraf aan essentie zo stelde Sartre. Terwijl in de tijd dat God nog een levendig concept was, stond de essentie al vast voor ons bestaan. Het existentialisme draait dit concept juist om. Gedurende ons leven ontdekken we zelf, door een steeds sterkere mening te vormen over wat jij belangrijk acht, wat we als zinvol beschouwen.
Het existentialisme was een vernieuwende stroming omdat het de idee van een zinvol bestaan verwierp. Ons bestaan was compleet zinloos, maar we moeten juist zelf bouwen aan een zinvol bestaan. Vroeger was het algemene idee dat we met een reden bestonden leidend; de existentialisten verwierpen dit concept, want er was namelijk geen God meer, dus ons bestaan heeft in eerste instantie geen essentie. De essentie van ons bestaan ontwikkelen of bouwen we gedurende ons leven!
We zien dat vandaag de dag veel moderne denktrends die zich bezighouden met de zoektocht naar de zin van het leven veel te danken hebben aan het existentialisme. Ook zij stellen de zoektocht naar je eigen levenshouding centraal. Ieder individu moet zijn vrijheid aangrijpen om zijn eigen belang in het bestaan te ontdekken. En zoals het existentialisme hierover dacht: er zijn meerdere wegen naar Rome. Wat voor de een werkt of zinvol kan zijn, hoeft niet voor een ander te gelden.
In de onderstaande video duikt de hoogleraar psychologie Jordan Peterson in de geschiedenis van het existentialisme:
Plaats reactie
0 reacties
Je bekijkt nu de reacties waarvoor je een notificatie hebt ontvangen, wil je alle reacties bij dit artikel zien, klik dan op onderstaande knop.
Bekijk alle reacties