Overwerken zorgt jaarlijks voor bijna één miljoen doden

Hoewel de gemiddelde fulltime werkweek in Nederland rond de 36 uur ligt, moeten veel mensen vaak overwerken. Een aantal uur per week overwerken kan geen kwaad, maar nieuw onderzoek van Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) toont een alarmerende ontwikkeling aan: mensen die die meer dan 54 uur per week werken, hebben een groot risico lopen om aan overwerk te sterven. Het kost driekwart miljoen mensen per jaar het leven stelt de BBC.

In een op 17 mei gepubliceerde studie stellen auteurs van instellingen zoals de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) dat elk jaar driekwart miljoen mensen sterven aan ischemische hartziekten (vernauwde slagaders) en beroertes als gevolg van lange werktijden. Dit betekent dat er meer mensen per jaar sterven aan overwerk dan aan een ziekte als malaria.

Biologische tol

De onderzoekers kwamen tot de bovenstaande conclusies door systematisch gegevens over lange werktijden, gedefinieerd als 55 uur of meer per week, gezondheidseffecten en sterftecijfers uit de meeste landen ter wereld, van 2000 tot 2016, te bekijken. De onderzoekers vonden dat negen procent van de wereldbevolking, inclusief kinderen, te lange dagen werkt en dat dat cijfers vanaf 2000 alleen maar zijn toegenomen.

De auteurs controleerden voor factoren zoals geslacht en sociaaleconomische status, om de zuivere effecten van overwerk op de gezondheid te ontrafelen. Hieruit konden de onderzoekers concluderen dat overwerk de grootste risicofactor is voor beroepsziekten en zorg voor veel ziekteverzuim.

Maar hoe kan dat? Volgens het onderzoek zijn er twee belangrijke manieren. Als eerst noemen ze de biologische tol van chronische stress, met een stijging van stresshormonen die leiden tot een verhoogde bloeddruk en cholesterol. Als tweede zijn het veranderingen in gedrag. Als iemand lange dagen maakt, is er niet veel tijd voor andere dingen zoals goede nachtrust, beweging en gezond eten en drinken. Al die factoren beïnvloedden je gezondheid.

COVID-19 pandemie

In een normale, niet-pandemie, wereld zijn er dus al ontwikkelingen op de werkvloer waar onderzoekers zich zorgen over maken. Maar sinds de COVID-19 pandemie zijn sommige vormen van werkstress verergerd en zijn er nieuwe vormen van uitputting op de werkplek ontstaan. Thuiswerken werd de norm. In Nederland zorgde dat ervoor dat ruim één op de tien werknemers meer stress ervaart door thuiswerken en het gevoel heeft dat ze altijd aan staan, en dus niet kunnen ontspannen.

‘Met de Covid-pandemie hebben we een toename gezien van thuiswerken, wat bij veel mensen het evenwicht tussen werk en privéleven heeft verstoord, wat heeft geleid tot verstoorde slaappatronen en lichaamsbeweging; dit heeft op zijn beurt het risico op hart- en vaatziekten en beroertes verhoogd’, verduidelijkt Sevith Rao, een arts en oprichter van de Indian Heart Association, tegen de BBC.

Bovendien heeft de pandemie geleid tot de ergste economische neergang sinds de Tweede Wereldoorlog en moeten mensen die nog een baan hebben, meer werken om het banenverlies te compenseren.

Oplossingen 

Als de trend van overwerken in dezelfde richting blijft gaan zal overwerken, en de gevolgen ervan, alleen maar toenemen. Dit is vooral zorgwekkend omdat in veel samenlevingen overwerk wordt verheerlijkt tot het punt van burn-out. Maar hoe kan de wereld uit deze negatieve werk spiraal stappen? Volgens de onderzoekers zijn zowel de werkgevers als werknemers verantwoordelijk en het kan nodig zijn dat allen samenwerken om overwerk en de daaruit voortvloeiende problemen te beteugelen.

Frank Pega, technisch medewerker bij de WHO en hoofdauteur van de studie, dringt erop aan bij de werkplekken op aan om flexibel werk, duobanen en andere middelen om het evenwicht in de werkroosters te verbeteren, te omarmen. Ze zouden ook de bedrijfsgezondheidsdiensten serieus moeten nemen. Maar voor de werknemers zelf is er ook een mogelijkheid om iets te veranderen en zich te verzetten tegen de te lange werkweken. Hoe eerder werknemers dit doen, hoe beter zij zich in een positie bevinden; aangezien overwerk een risico is dat zich over jaren opstapelt, kan het voorkomen dat het chronisch wordt de ernst van de ergste gezondheidsrisico's verminderen.

Daarnaast zou de overheid ook kunnen ingrijpen. In landen met een sterke wetgeving inzake arbeidsbeperking is het van cruciaal belang dat die wetgeving wordt gehandhaafd en gecontroleerd. En in landen met een zwak sociaal vangnet kunnen armoedebestrijdingsmaatregelen en welzijnsprogramma’s het aantal mensen dat zich uit pure noodzaak uit de naad werkt, doen dalen Uiteindelijk zal het probleem van overwerk - en de slechte gezondheid die het voortbrengt - blijven bestaan als we geen veranderingen in ons arbeidsleven aanbrengen. En verandering is niet onmogelijk geloven onderzoekers. (Foto: Pexels/Ivam Samkov)