Sandra en Larinda vertellen over hun hoogbegaafdheid: ‘Ik kreeg te horen of ik niet gewoon over koetjes en kalfjes kon praten’.

Deze week is het de Week van de Hoogbegaafdheid. Over hoogbegaafdheid zijn er veel misvattingen: zo wordt er vaak gedacht dat je alleen superslim bent en alles je heel makkelijk afgaat. Maar dat is lang niet altijd het geval weten Sandra Bonestroo (48) en Larinda Bok (60). Beiden zijn zij hoogbegaafd en hebben ze positieve en negatieve kenmerken ervan ervaren.

Sandra Boonestro

Dat Sandra Bonestroo hoogbegaafd was, was iets waar ze nooit bij stil had gestaan. ‘Ik was begin twintig toen een vriend, lid van Mensa, mij een boekje gaf over hoogbegaafdheid, omdat hij mij erin herkende. Ik vond het een beetje wollig taalgebruik, maar snapte wel wat erin stond. Toch ging ik volledig de ontkenning in en wilde ik het niet geloven.’ Daarbij voelde het voor Bonestroo ook als een soort arrogantie om te erkennen dat ze hoogbegaafd zou zijn. Maar het ontkennen hield ze niet lang vol, want Bonestroo merkte toch dat ze tegen struikelblokken aanliep.

Onbegrip

De ‘struikelblokken’ voelde voor haar in eerste instantie niet als iets negatiefs, totdat ze ging werken. ‘Ik zie de pijn- en knelpunten, alle kansen, mogelijkheden en ideeën en ik zie het allemaal heel snel. Soms raakte ik zo enthousiast over een idee dat ik - ongemerkt - ver voor alle troepen vooruitliep en pas later realiseerde dat niet iedereen net zo snel als ik liep.’ Het tempo was voor een aantal van haar collega’s maar moeilijk bij te benen en daardoor kreeg ze vaak te horen dat ze ‘té’ was, in alle vormen. ‘Voor mijn leidinggevenden kon ik als bedreigend worden ervaren. Alsof ik de poten van hun stoel er langzaam onder aan het afzagen was. Maar ik deed het geheel onbewust en wilde ook helemaal geen ‘banen afpakken’; ik wilde gewoon helpen en alles samen naar een hoger level trekken. Maar een aantal van mijn collega’s werden er onzeker door.’

En doordat Bonestroo opmerkte dat haar collega’s haar niet begrepen, werd zij op haar plaats ook onzeker. ‘Ik had last van schuldgevoelens, voelde me lastig en een soort alien op deze aarde. Omdat ik anders dacht. Maar ik was gewoon wie ik was.’ Niet alleen op het werk achtervolgden de vervelende opmerkingen Bonestroo, ook in de privésfeer kreeg ze dingen te horen als: ‘Moet je altijd zo de diepte ingaan met gesprekken? Kunnen we het op een verjaardag niet gewoon over koetjes en kalfjes hebben?’’. Maar voor Bonestroo gaf het hebben van diepe en persoonlijke gesprekken veel meer voldoening dan praten over het weer.

Een ‘label’

Het vermoeden dat ze hoogbegaafd was, had ze alleen nooit gehad. Ze had wel door dat haar brein anders werkte dan dat van anderen, maar hoogbegaafdheid was niet bij haar opgekomen. ‘Ik kan me nog heel goed herinneren dat ik als kleuter een toets moest maken en compleet in de stress schoot, omdat ik zo bang was om te falen. Nu, sinds een paar jaar, wetend dat ik hoogbegaafd ben - en de daarbij komende faalangst en perfectionisme - is het logisch.’

Inmiddels heeft Bonestroo de link gelegd en vind ze het heel fijn dat ze het weet, maar tegen haar omgeving is ze er stil overgebleven. Na alle opmerkingen van betweterig zijn en vervelende reacties, heeft ze het altijd heel eng gevonden om het aan mensen te vertellen en gaat het allemaal via kleine stapjes. Zo sloot ze zich vorig jaar aan bij een LinkedIn-groep voor hoogbegaafden en vond ze eindelijk de herkenning en erkenning die ze nooit had gehad. ‘Ik sprak af met wat mensen uit de groep en na afloop biggelden de tranen over mijn wangen. Het was echt een gevoel van thuiskomen, van ‘Wauw, ik ben niet de enige’. Ik ben niet gek of raar.’

Kansen

Na die eerste stap, heeft Bonestroo ook ‘bekend gemaakt’ op haar LinkedIn profiel dat ze hoogbegaafd is, namelijk om te delen dat ze inmiddels haar werk ervan heeft gemaakt. Na banen in loondienst, is ze jaren geleden voor zichzelf begonnen en nu heeft ze haar plek gevonden als persoonlijk leiderschap coach voor onder andere hoogbegaafden. Want er lopen heel veel hoogbegaafden tegen allerlei obstakels aan; tegen precies dezelfde als waar Bonestroo tegen aanliep. Want over hoogbegaafdheid zijn nog te veel misverstanden.

Ondanks de worstelingen die ze zelf heeft ervaren, heeft ze er ook mooie dingen uitgehaald: een baan naar haar hart en heel veel levenslessen, waarmee ze zichzelf en anderen kan helpen. En aan haar hoogbegaafd zijn zitten ook veel mooie punten. Zo is ze gezond kritisch, creatief, heeft ze een brede oriëntatie en diepgaande interesse. Achteraf terugkijkend had ze gewild dat er meer voorlichting, educatie en bekendheid over hoogbegaafdheid was. Ook in het primair en voortgezet onderwijs. Dat vindt ze nog steeds hard nodig. ‘Daarbij was ik te veel bezig met de reactie van anderen, in plaats van wat ik van mijzelf vond. Het gaat uiteindelijk om de liefde voor en acceptatie van jezelf en daar ben ik nu steeds meer naartoe aan het groeien.’

Larinda Bok-van der Voet 

Larinda Bok-van der Voet kwam er net zoals Sandra Bonestroo niet als kind achter dat ze hoogbegaafd was. Op haar 50ste levensjaar viel het kwartje namelijk pas. ‘Toen mijn zoon erachter kwam dat hij hoogbegaafd was, en ik er meer onderzoek naar ging doen, vielen er allerlei dingen op z’n plek voor mij. Het verklaarde waarom dingen in het verleden niet goed waren gegaan, of waarom dingen juist wel heel goed waren gegaan. Het was heel verhelderend.’ Want geweten dat ze hoogbegaafd was, had Bok nooit. ‘Niet eens een vermoeden. Als ik aan hoogbegaafden mensen dacht, dacht ik aan mensen die superslim waren, aan de universiteit studeerden en bij wie alles makkelijk ging. Ik paste totaal niet in dat plaatje.’ Toch had Bok gewild dat ze het eerder had geweten. ‘Dan had ik dingen anders aan kunnen pakken.’

Werken

Als voorbeeld noemt ze haar tijd werkend als zorgmanager voor een nieuw te bouwen zorgcentrum. ‘Ik had allemaal nieuwe zorgconcepten in mijn hoofd en zag het precies voor me hoe het in zijn werk zou gaan. Het ging om een zorgcentrum voor dementerende ouderen en ik had alles al bedacht; de dagplanning, hoe alles zou gaan werken, wanneer de maaltijden zouden komen. Ik had het op papier geheel uitgewerkt en ging daarmee naar mijn teamleiders. Maar zij snapten er niets van.’ Om het stap-voor-stap en op een ‘langzamere’ manier uit te leggen, was voor Bok ingewikkeld. Want haar brein zag alle verbanden immers wel, in een hele snelle tijd. ‘Als ik had geweten dat ik hoogbegaafd was, dan had ik iemand anders het laten doen - iemand die het wel stap-voor-stap kon uitleggen.’

Want Bok haar brein werkt anders dan de gemiddelde mens. ‘Ik voel heel goed aan wat nodig is op een moment en wat ik bijvoorbeeld moet zeggen of moet vragen. Ik ben erg gedreven en Ik zeg altijd: je krijgt mij niet 100 procent, maar 150 procent.’ Bok beschrijft hoe ze altijd alles wil weten en ‘de koetjes en kalfjes’-gesprekken, interesseren haar niet. ‘Die gesprekken voelen zo nutteloos voor mij, maar ik ben van nature sociaal. Ik luister en ik reageer, maar blij word ik er niet echt van.’

Voordelen

Maar aan haar hoogbegaafdheid ondervindt Bok ook heel veel voordelen. ‘Ik kan heel creatief zijn en denken in een ‘helikopterview’, want ik zie verbanden, oplossingen en ideeën heel snel. Bij mijn afstudeerproject kwamen de ideeën, allemaal rendabele ideeën, vloeiend eruit.’ Inmiddels heeft Bok die positieve kanten ook in haar werk weten te verwerken: ze is gestart met een bedrijf dat hoogbegaafden volwassenen begeleid. Naast haar professionele deskundigheid, is zij ervaringsdeskundige. ‘Ik weet waar hoogbegaafde mensen tegenaan lopen en daarom ben ik ze gaan helpen. Ik werk niet met standaardpakketten, want ieder mens is anders en het is echt maatwerk. Ik doe een-op-een gesprekken en heb een mentorprogramma opgezet waar ik een jaar lang met iemand samenwerk. Het is inmiddels echt een bloeiend bedrijf.’

Bok geeft aan anderen mee wat ze zichzelf had willen meegegeven, voordat ze wist van haar hoogbegaafdheid: ‘Ga alsjeblieft uit je hoofd en luister naar je gevoel, want je gevoel bedriegt je nooit. Ga niet alles willen beredeneren of nadenken, maar luister naar je gevoel en ga op onderzoek uit. Wat zegt dat gevoel? Wat betekent het? Zoek iemand met wie je dat kan reflecteren.’