Gaslighting is een vorm van psychologische manipulatie waarbij iemand de realiteit van een ander persoon in twijfel trekt, waardoor deze persoon aan zichzelf en zijn of haar waarnemingen gaat twijfelen. Deze term is afkomstig van het toneelstuk "Gas Light" uit 1938, waarin een man zijn vrouw manipuleert om haar te laten geloven dat ze gek wordt. De naam is een verwijzing naar de gaslampen in het huis die de man dimt en vervolgens ontkent dat er iets verandert, wat bijdraagt aan de verwarring van zijn vrouw.
Lees al het laatste nieuws over Gaslighting
Het kernkenmerk van gaslighting is het systematisch en doelbewust zaaien van twijfel bij het slachtoffer. De dader kan feiten ontkennen, informatie verdraaien, of leugens vertellen om het slachtoffer onzeker te maken. Dit kan leiden tot verwarring, angst en een verlies van zelfvertrouwen bij het slachtoffer. Gaslighting wordt vaak gebruikt in toxische relaties, zowel persoonlijk als professioneel, en kan een vorm van emotionele mishandeling zijn.
Gaslighting kan op verschillende manieren plaatsvinden. Het kan subtiel zijn, zoals het bagatelliseren van de gevoelens of zorgen van het slachtoffer, of het kan meer direct zijn, zoals het openlijk in twijfel trekken van de herinneringen of waarnemingen van het slachtoffer. De dader kan ook proberen de sociale kring van het slachtoffer te beïnvloeden door hen af te schilderen als onstabiel of onbetrouwbaar.
Het herkennen van gaslighting is cruciaal voor het welzijn van het slachtoffer. Het vereist vaak hulp van buitenaf, zoals vrienden, familie of professionele hulpverleners, om de realiteit te bevestigen en te herstellen. Het tegengaan van gaslighting omvat het versterken van zelfvertrouwen, het valideren van eigen ervaringen en soms het afstand nemen van de dader. Bewustwording en ondersteuning zijn essentieel om de negatieve effecten van gaslighting te overwinnen.