'Emoties hebben gewoon een begin, middelpunt en een eind'

Amy Saltzman gaat voor PsychologyToday.com verder in op de structuur van emoties. Ze haalt daarbij psycholoog Paul Ekman aan, die gedurende zijn leven onderzoek deed naar emoties en de expressies in het gelaat van mensen.

'Ekman ontdekt dat er zeven universele emoties zijn die alle mensen delen: geluk, angst, boosheid, verdriet, verrassing, minachting en afkeer. Belangrijker, en relevant voor mindfulness, heeft zijn werk aangetoond dat elke primaire emotie een zeer specifieke gezichtsuitdrukking en lichaamshouding heeft, en dat emoties een natuurlijk verloop hebben', schrijft Saltzman op de website.

Ekman heeft ook ontdekt dat je gelaats-uitdrukken zijn gerelateerd aan je gevoelens. Als je daar oefeningen mee doet, dan zal je zien dat als je een gelaatsuitdrukking van verbazing forceert, je ook gevoelens van verbazing krijgt. 'Wanneer je fronst, heb je je misschien een beetje somber gevoeld, en wanneer je glimlacht, heb je je misschien een beetje gelukkiger gevoeld', voegt Saltzman toe.

Tijdsverloop emoties

Daarnaast is het belangrijk vast te stellen dat emoties gewoon een begin, een midden en een eind hebben. Maar, alleen als je ze niet onderdrukt, dan volgen ze dit natuurlijke ritme. Dat is belangrijk, want veel mensen die emotionele verwaarlozing hebben ondergaan in hun jeugd onderdrukken hun emoties constant, daarom hebben ze ook geen gebruikelijke ritme van een begin, middenstuk en een eind van hun emoties.

Daarnaast, als emoties in de overdrive staan, dan nemen ze beslag van ons cognitieve brein. 'Tijdens een extreem geladen periode neemt emotie de overhand en kunnen we niet helder denken. In deze momenten worden we bestuurd door een ouder deel van de hersenen, soms het reptielenbrein of de hagedisbrein genoemd. We zijn in de vecht-, vlucht-, of bevriesmodus. Net als hagedissen kunnen we alleen vechten, wegrennen, of bevriezen. We zijn niet in staat om onze volledige menselijke geest en hart te gebruiken om ons gedrag te kiezen, om te reageren in plaats van direct te antwoorden.'

In het boeddhisme zeggen ze ook wel dat een krachtige emotie 80 procent van onze waarneming beïnvloed. Deze vecht- en vluchtmodus wordt in de polyvagaal theorie het sympatische zenuwstelsel genoemd. Mensen die in een trauma-mode verkeren die kunnen hier constant in actief zijn net als dat het parasympastische zenuwstel ook overactief kan zijn, waarbij het lichaam gaat dissociëren.