Zelfsabotage: Hoe komt het én hoe stop je ermee?

Zelfsabotage is een opmerkelijk veel voorkomende gedragsvorm onder mensen. Er zijn talloze redenen waarom je jezelf zou kunnen saboteren. Sommige mensen saboteren zichzelf hun hele leven lang, hoewel dit ongebruikelijk is. Anderen verpesten relaties, hun studie of werk, of zelfsaboteren hun activiteiten in hun vrije tijd.

Veel van dit gedrag heeft te maken met denken dat we het niet verdienen om op bepaalde gebieden te floreren. Als je ouders had die je altijd vertelden dat je lui was, dan ben je misschien niet in staat om je volledig te ontspannen en van je vrije tijd te genieten, omdat je altijd denkt dat je moet bewijzen hoe druk je het hebt.

In het boek Script People Live van Claude Steiner wordt beschreven hoe wij mensen, als kinderen, bepaalde paden kiezen om te volgen; deze bepalen dan ons toekomstig gedrag om de self-fulfilling prophecy te bereiken. Er is echter geen reden, zodra we ons bewust worden van dit gedrag, waarom we niet kunnen besluiten het roer om te gooien en te kiezen voor geluk, succes en voldoening.

Het anders aanpakken

Als je slechte rolmodellen hebt gehad of je hebt voornamelijk negatieve boodschappen over je leven en mogelijkheden geabsorbeerd, dan zul je je verzorgende ouder moeten inschakelen en je kritische ouder moeten ontmantelen. Als je niet goed bent opgevoed toen je jong was, kan het helpen om andere rolmodellen te vinden. In boeken of op televisie bijvoorbeeld.

Begin daarnaast met jezelf te steunen. Als dingen niet goed gaan, vraag jezelf dan af: ‘Wat had ik anders kunnen doen?’, ‘Had ik om hulp moeten vragen?’ of ‘Wat heb ik hiervan geleerd?’. Noem jezelf geen namen, scheld jezelf niet uit en herhaal geen oude patronen waarin je jezelf kleineert of afkraakt.

Het kan ook zijn dat je ouders hebt gehad die vaak dingen zeiden als: ‘Mensen zoals wij worden geen actrices of schrijvers.’ of ‘Aardige mensen komen nergens.’ Als je dit je hele jeugd hebt gehoord, is het moeilijk te geloven dat het niet zo is. Maar, het is perfect mogelijk voor iedereen met genoeg steun, gedrevenheid en ambitie om bijna alles te worden. En ook aardige mensen kunnen slagen, en er zijn veel voorbeelden in onze gemeenschappen en in de publieke belangstelling. Ook kan jouw definitie van succes heel anders zijn dan die van iemand anders. Je moet voor jezelf beslissen wat ‘succes’ is.

‘Ja, maar…’

Maar veranderingen toepassen is niet altijd het makkelijkst. Atalanta Beaumont van Psychology Today verzamelde vijf dingen die mensen vaak zeggen, denken of voelen als ze in een zelfsabotage-denkwijze zitten:

Wanneer er een oplossing wordt aangeboden, antwoordt je: ‘Ja, maar…’

Je zegt tegen jezelf: ‘Als het maar .... was.’

Je denkt: ‘Ik zal gelukkig zijn wanneer....’

Je denkt: ‘Mensen zoals ik worden niet (wat dan ook).’

Je hebt de neiging om te denken: ‘Het is altijd zo geweest. Ik kan er niets aan doen.’

Je geeft andere mensen de schuld, het verleden, de situatie.

Dit zijn slechts excuses. Je moet alles wat er gebeurt benaderen als een opstapje, als een les: ‘Wat heb ik geleerd? Wat was nuttig, en wat niet?’ Het is belangrijk om te onthouden dat er alleen ‘nu’ is en vraag jezelf af: ‘Waar wacht je nog op?’ Leer om proactief te zijn en niet reactief. Zoek uit wat je wilt en streef dat na. Als je een kind of beste vriend of geliefd huisdier hebt, leer dan tegen jezelf te praten zoals je tegen hen zou doen. Zelfsabotage is aangeleerd gedrag dat kan worden veranderd zodra je je ervan bewust bent. Dus maak een belofte om jezelf te steunen en word je eigen beste vriend en cheerleader. Alle goede dingen zullen dan volgen.