Zes subtiele tekenen dat je een presteerder bent met een laag zelfbeeld

Veel mensen met een laag zelfbeeld proberen dit (onbewust) te compenseren door te presteren. Als je in dit schema past, dan heb je een probleem die je moet oplossen want presteren gaat dan ook nooit het gebrek aan eigenwaarde compenseren. Alice Boyes schrijft op PsychologyToday een artikel waarbij ze zes tekenen aankaart waaruit blijkt dat je een schema hebt als presteerder met een laag zelfbeeld.

Mensen hebben van zichzelf een zelfconcept dat bestaat uit ten eerste de kwaliteiten die ze zichzelf toedichten en die ze in de wereld kunnen toepassen. Zie je jezelf als iemand met verscheidene vaardigheden? Het tweede aspect van dit zelfconcept is je intrinsieke eigenwaarde. Voel je dat je waardevol bent onafhankelijk van je vaardigheden?

'Presteerders (in het Engels high achievers) kunnen bij zichzelf vaak wel het eerste aspect zien van het zelfconcept en hun kwaliteiten beamen, maar ze voelen vaak geen onafhankelijk intrinsieke waarde dat daarvan gescheiden is. Ze zien hun waarde als het gevolg van hun behaalde resultaten', schrijft Boyes op de site.

Ze heeft daarom zes tekenen die weergeven dat je ondanks je presteren toch een laag zelfbeeld hebt.

(1) Je ziet niet in dat je hulp verdient

Je bent van mening dat je alles alleen moet kunnen doen. Voor dingen als een verhuizing vind je het moeilijk om hulp te vragen aan andere mensen. Je denkt bijvoorbeeld ook dat je een supermens bent en geen hulp nodig hebt in je tuin, ondanks dat je fulltime werkt.

(2) Je bent van mening dat je overal goed in moet zijn

Ook al heb je soms sommige dingen nog niet vaak gedaan, dan nog zou je er goed in moeten zijn. Bijvoorbeeld je gaat schilderen, verwacht dat je er goed in bent, maar je hebt het eigenlijk nog niet vaak gedaan. Ook in je carrière moet je vanaf het begin meteen goed zijn.

(3) Fouten van anderen betrek je op jezelf

Als je naar de dokter gaat en die geeft je een verkeerde diagnose, dan zou je na afloop jezelf de schuld geven omdat je een verkeerde dokter hebt uitgekozen. Fouten van anderen worden op jezelf betrokken.

(4) Je denkt eerder aan wat je niet hebt bereikt dan aan wat wel

In het Nederlands zeggen we ook wel dat het glas halfvol of halfleeg is. Je kan dingen van twee kanten interpreteren, of het positieve of het negatieve. Als je naar je lichaam kijkt dan zou je bijvoorbeeld kunnen zeggen dat je gespierder of slanker zou moeten zijn, maar je kan ook zeggen dat je als een behoorlijk eind op weg bent. Ook zijn 20 landen die je al hebt bezocht misschien niet genoeg, het moeten er 50 of meer zijn. Baal je vaker van de paden die je niet hebt genomen of wat je wel hebt bewandeld?

(5) Je schaamt je soms in sommige situaties

Als er dingen gebeuren waar je niks aan kan doen, dan schaam je je. Als je ergens op een terras zit en de serveerster gooit per ongeluk wat koffie over je heen, dan schaam je je. Als je op straat loopt en je struikelt over een steen, dan schaam je je. Je zou je ook kunnen realiseren dat het iedereen kan overkomen? Maar je standaard-mechanisme is schaamte.

(6) Je hebt er nooit aan gedacht dat er meer is dan presteren

Je zelfwaarde heb je altijd af laten hangen van je prestaties. Je hebt nooit ergens anders aan gedacht. Het is nooit bij je in je op gekomen dat je ook waardevol kunt zijn als je niet hebt gepresteerd.

Het lage zelfbeeld is veelal ontstaan in de jeugd als de basis wordt gelegd voor je (emotionele) hersenen. Die voetafdruk blijft de rest van je leven hangen en dat kan het treurig maken dat mensen hun hele leven naar dingen hunkeren alleen maar hun gemis uit hun kindertijd te compenseren. Maar dat gaat nooit lukken. John Welwood zegt ook wel: Als je alleen al bezig bent met iemand willen zijn ten opzichte van anderen, dan erken je dat er ergens een tekort is.

In de Past-Reality Integration van Ingeborg Bosch wordt deze vorm van afweer Valse hoop genoemd. Dat is een treffende omschrijving, want het is valse hoop dat je door middel van presteren beter voor de dag gaat komen dan dat je dit niet hebt. Bovendien zal er altijd weer iemand zijn die succesvoller is dan jij en ben je dan meteen weer minderwaardig. Om met het boeddhisme af te sluiten: Alles is vergankelijk, dus ook je prestaties. Dus je waarde er aan vast hangen, is eveneens vergankelijk.